skanuj0004 (5)

STAN TERMICZNY ZIEMI - określają dwa źródła ciepła.

Słońce—energia słoneczna (cieplna)* źródło zewnętrzne - wpływ tej energii w skali roku jest odnotowywany do głębokości kilkunastu metróww skali doby od 1,5 na do 2 m.

Jądro Ziemi—źródło wewnętrzne — ciepło płynące z wnętrza Ziemi, opisują dwie wielkości charakteryzujące profil pionowy: stopień geotermiczny - liczba metrów, o jaką trzeba się przesunąć w głąb, aby temperatura wzrosła o 1°. Średni stopień geotermiczny dla Europy 33m, d2a.Polski 47m (Pisz (Mazury)- 96m, Budapeszt - 15m, RPA -116#120m.

GRADIENT geotermiczny - odwrotność stopnia geotermicznego, czyli wzrost temperatury przypadający na pewien odcinek głębokości, zwykle bierze się 100 lub Im.

Wewnętrzne źródło ciepła ziemskiego Ziemi, które charakteryzuje tzw. strumień cieplny Ziemi - ilość ciepła w miliwataeh [mW] emitowanego z im² powierzchni Ziemi w czasie Is.

TRZĘSIENIA ZIEMI—to drgania ośrodków skalnych budujących Ziemię, wywołane nagłym przemieszczeniem się mas skalnych w obrębie skorupy ziemskiej lub górnego płaszcza Ziemi (drgania skorupy ziemskiej).

W rejonie gdzie nastąpiło trzęsienie Ziemi możną wyróżnić trzy obszary:

, o. epiceniralny - najbliżej epicentrum, największe zniszczenia, o. makrosejsmiczny — drgania są odczuwalne ale zwykle brak zniszczeń,

o. nukrosęjąniczny - najbardziej oddalony od epicentrum (drgania odnotowywanie tylko przez sejsmografy).

Do określenia siły trzęsienia Ziemi, stosuje się zwykle skalę wielkości trzęsienia lub skalę intensywności trzęsień. Skala wielkości trzęsienia to tzw. MAGNITUDA—najpopularniejsza dziewięciostopniowa (9)skaIa’Richtera. Skala intensywności -dwunastostopniowa (12) skala MARCALLEGO. Urządzenie służące do rej estracji trzęsień to sejsmografy, z których uzyskujemy wykres drgań, czyli tzw. sejsmogram.

Przyczyny i typy trzęsień Ziemi: wyróżniamy trzy typy (główne) trzęsień: zapadowe, wulkaniczne, tektoniczne.

Ponadto można też wyróżnić trzęsienia indukowane działalnością człowieka np. wynikające z górnictwa (wstrząsy górnicze).

Trzęsienia zapadowe — są wynikiem zapadania się pustek przypowierzchniowej części skorupy ziemskiej np. zapadanie się jaskiń; są to trzęsienia słabe i stanowią 3% wszystkich trzęsień.

Wulkaniczne - są związane z erupcją wulkanów łub przemieszczeniem się magmy w skorupie ziemskiej, stanowią około 7% wszystkich trzęsień.

Tektoniczne — to najczęstsze i najgroźniejsze i stanowią około 90% wszystkich trzęsień naturalnych. Przyczyną jest tektoniczne przemieszczenie się mas skalnych w skorupie ziemskiej lub w górnym płaszczu. Są vfywołane bezpośrednio przez rozładowanie naprężeń i uwolnienie energii sejsmicznej w postaci wstrząsów.    I

Wyróżniamy na kuli ziemskiej (na powierzchni) trzy rodzaje (typy) obszarów w zależności od częstości i siły trzęsień: obszary asejsmiczne - nie występują lub bardzo rzadko występują, pensejsmicżne—wstrząsy są sporadyczne lub też dość Częste, ale bardzo słabe (Francja - Masyw Centralny, Góry Herc, Ural, Morze Północne), sejsmiczny —trzęsienia są częste i bardzo groźne (Wybrzeża Oceąnn Spokojnego, ręjon Morza Kaspijskiego).

Skutki trzęsień-ZienmialeTSUNAMI,'tworzenie się szczelin w ziemi, przemieszczanie gruntu, zmiana linii brzegowej, powstawanie osuwisk na lądzie i osuwisk podmorskich, zniszczenia w infrastrukturze, znaczenie praktyczne to badanie wnętrza Ziemi. 1992 — Krynica Górska 5,5 sL w skali Richtera. Wszystkie ruchy skorupy ziemskiej zarówno gwałtowne i powolne, wynikające z procesów zachodzących w płaszczu ziemskim (czasem w dolnej części skorupy ziemskiej) nazywamy DIASTROFIZMEM. po najważniejszych przejawów diastrofizmu zaliczamy: trzęsienia Ziemi, pionowe ruchy skorupy ziemskiej, poziome ruchy skorupy ziemskiej, ruchy OROGENICZNE - prowadzące do powstania łańcuchów górskich.

MAGMATYZM-jest związany z powstawaniem w głębi Ziemi magmy, czyli stopu krzemianowego powstałego w wyniku stopienia skały. Powstała magma migruje docierając często do powierzchni, kiedy wydostaje się na powierzchnię Ziemi mówimy już o lawie.

Ze względu na budowę i rodzaj produktów wulkany możemy podzielić na trzy główne grupy: wulkany lawowe EFUZYWNE: tarczowe i kopułowe, EKSPLOZYWNE, MIESZANE (stratowulkany - warstwy na przemian popiołu i lawy).

Wulkany lawowe - charakteryzują się swobodnym wypływem lawy, gdy lawa ma małą lepkość (obojętna lub zasadowa/ultrazasadowa) wówczas powstają wulkany tarczowe, natomiast, gdy lawa ma dużą lepkość (lawa kwaśna) powstają wulkany kopułowe.

Wulkany eksplozywne - wyrzucanie produktów stałych (popioły, piaski, bomby wulkaniczne) - występują dość rzadko, natomiast stare wygasłe wulkany eksplozywne maja zwykle postać MAARU.

Wybuchy wulkanów są bardzo groźne, ale z punktu widzenia geologii mają one zwykle charakter procesów twórczych. Wulkanizm powoduje między innymi tworzenie się gór wulkanicznych, wysp wulkanicznych (wulkanizm podwodny), pokrywy i potoki lawowe a docelowo płaskowyże wulkaniczne.

Wśród, produktów działalności wulkanicznej wyróżniamy produkty gazowe, stałe i ciekle. Produkty gazowe to głównie para wodna, dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, siarkowodór oraz wiele innych, '^odukty te pojawiały się już na początku erupcji i wydzielają się ¹ aż do całkowitego zaniku aktywności wulkanu. Są one czasem wykorzystywane jako nośniki ciepła i surowce chemiczne.

Produkty stałe to różnej granulacjiprodukfy powstałe ze zniszczenia, rozerwania skał oraz krzepnięcia w powietrza fragmentów lawy. Wyróżniamy wśród nich; popioły wulkaniczne, piaski wulkaniczne, LAP1LLI — wielkości grochu, SKORIA, bomby wulkaniczne. Produkty ciekłe—to lawa o temperaturze 1000 —1200 stopni C, która ze względu na skład chemiczny dzieli się na kwaśną, obojętną, zasadową i ultrazasadową. Zakrzepła lawa daje skałę wulkaniczną,

Wulkany można podzielić na czynne, drzemiące i wygasłe. Po fazie aktywnej działalności wulkanicznej jeszcze przez długi czas występują zjawiska powulkaniczne; PNEUMATOIJTYCZNE — migracje gorących gazów, HYDROTERMALNE—migracje