WarU» również, pamiętać, źe normy te dotyczą różnych (w przeświadczeniu uczniów) zachowań zarówno podczas zajęć lekcyjnych i przerw międzylekcyjnych, jak i zajęć pozalekcyjnych. Ale nic oznacza to, iż uważane sa one za wartościowe i niezbędne również przez nauczyciela Przeciwnie, w jego przeświadczeniu uchodzą często za błahe i mało znaczące lub też wielce szkodliwe i niepożądane. Na tym tle dochodzi niejednokrotnie do koofliktn między nauczycielem a nczobimL Kzmflłki i»k» nie pędnair fru
-Staroem" słusznych wymagań nauczyciela j sprzecznych z nimi oczekiwań uczniów. Toteż tego rodzaju sytuacja może być niekiedy pilnym wezwaniem dla nauczyciela do krytycznej oceny dotychczasowej własnej pmcy wychowawczej z uczniami. Po prostu stawiane przez nauczyciela wymagania mogą wydawać się im zbyt wygórowane i uciążliwe. Normy grupowe zaś mogą stanowić jawne zapr/cc/cnie powszechnie obowiązujących zasad i norm moralnych.
uczniom ich podstawowe potrzeby, jak potrzebę bezpieczeństwa, szacunku, uznania. Im wyżej cenione są w klasie normy grupowe, tym chętniej bywa ją przestrzegane pr/cz. uczniów.
wszystkich uczniów w jednakowym stopniu. Niektórym z nich nieprzestrzeganie norm grupowych może uchodzić nawet całkiem herkarnie. Okazuje się, że większa tolerancja w ich egzekwowaniu przysługuje na ogól uczniom łubianym niż nie łubianym. Uczeń jednak najbardziej łubiany i ceniony także nic może liczyć na wyrozumiałość swych kolegów (koleżanek), jeśli np. sprzeniewierzy się normie lojalności wobec własnej klasy lub zdradzi jakąś jej tąjomnloą.
3. Stanowią one ważny „układ odniesienia'’ w ocenie różnych zachowań 1 zdarzeń na terenie klasy i
poniekąd także szkoły. Są bowiem dla nich wzorem postępowania, co wynika z uznawania ich jako nieomylnych reguł zachowania sie w różnych sytuacjach życia szkolnego. Określają zarówno sposób postępowania, jak i czas i miejsce, w jakim jest ono oczekiwane.
4. Nic wymagają one akceptacji przez wszystkich jej uczniów. Często Autkcjonują w klasie normy
akceptowane zaledwie przez kilku z nich. Są to zazwyczaj normy „ukonstytuowane" w powstających tam nieformalnych podgrupach, czyli tzw. paczkach. Togo rodzaju normy bywają niekiedy hardziej szkodliwe w swych skutkach niż normy obowiązujące wszystkich uczniów klas)'.
Powstające w klasie normy grupowe nie określają jednoznacznie i niezawodnie zachowania uczniów. Pozusiaiac pod ich wpływem maiaoni do wyboru cztery możliwości:
1) mogą dostosować się do funkcjonujących w klasie norm;
2) wpływać na ich zmianę;
3) pozostać niepoprawnymi ich „odszczepicńcami";
4) opuścić klasę bądź to z własnej woli, bądź przez usilne nalegan le klasy lub za sprawą decyzji władz szkolnych. Na ogół uczniowie wybierają pierwszą możliwość, a więc podporządkowują się posłusznie istniejącym w klasie normom.
5