skanuj0020

stawów krzyżowo-biodrowych nie rozprzestrzeniając się na kręgosłup. U innych chorych natomiast postęp zzsk jest bardzo szybki i trudny do opanowania nawet mimo systematycznego leczenia.

Zzsk u kobiet ma łagodniejszy przebieg niż u mężczyzn. Ciąża i poród nie mają wpływu na przebieg tej choroby i na odwrót - zzsk nie wpływa na przebieg ciąży i porodu.

Głównymi przyczynami inwalidztwa są u chorych na zzsk: zesztywnienie jednego lub obu stawów biodrowych, duże zaburzenia wentylacji płuc, obniżenie ostrości wzroku na skutek często nawracającego zapalenia jagodówki, a wyjątkowo uszkodzenie rdzenia kręgowego w następstwie podwichnięcia lub zwichnięcia w stawach szczytowo-obrotowych oraz skrobiawica nerek.

4.4. Mechanizm powstawania zniekształceń narządu ruchu

Już we wczesnym okresie zzsk powstaje zmniejszenie kąta przodopo-chylenia miednicy, a więc bardziej pionowe ustawienie kości krzyżowej. Lordoza lędźwiowa staje się płaska i stan ten utrwala się w miarę rozwoju procesów kostnienia w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Spłaszczenie lordozy lędźwiowej przedłuża niejako kifozę piersiową, która zwiększa się przeważnie bardzo znacznie, a tułów pochyla się do przodu. Duża kifoza piersiowa powoduje przesunięcie łopatek i barków do przodu (typowe dla zzsk plecy okrągłe). Kompensacyjnie pogłębia się lordoza szyjna.

Poziome ustawienie miednicy i zmiany kształtu krzywizn kręgosłupa powodują zmiany napięcia mięśni zależne od zbliżenia lub oddalenia się ich przyczepów. I tak zmniejsza się napięcie mięśni: pośladkowych wielkich, brzucha, piersiowych, karku (głównie m. kapturowego oraz mm. mostkowo-obojczykowo-sutkowych). Rozciągnięte są mięśnie: prostownik grzbietu i obręczy kończyn górnych. Zmiany postawy ciała są niekorzystne dla statyki zarówno w postawie stojącej, jak i w czasie chodu, zwłaszcza przy pojawieniu się zmian zapalnych i przykurczów w stawach biodrowych. Przykurcze te są kompensowane w pozycji stojącej przez zgięcie w stawach kolanowych i zgięcie grzbietowe stóp. Wynikiem tego jest niekorzystne przesunięcie Unii ciężkości do tyłu od stawów kolanowych (pozycja narciarza). Celem przybliżenia jej do stawów kolanowych chory pochyla jeszcze bardziej tułów do przodu. Zwiększa się wówczas znacznie praca mięśni prostych uda, które zapobiegają dalszemu zgięciu w stawach Kolanowych. Przykurczają się mięśnie kulszowo-goleniowe i mięśnie brzuchate łydki w 1/3 bliższej. W tej sytuacji pogarszają się warunki pracy mięśnia trójgłowego łydki, który jest stabilizatorem podudzia w stosunku do stopy oraz nadaje propulsję w czasie chodu.

4.5. Podstawy fizjoterapii

Leczenie ruchem: aktywność ruchowa jest u chorych na zzsk istotnym 1 zynnikiem leczniczym. Celem zmniejszenia bólów, które często towarzyszą kinezyterapii, należy równocześnie podawać choremu leki działa-lące przeciwbólowo, przeciwzapalnie, zmniejszające wzmożone napięcie mięśni. Takie działanie mają również wybrane zabiegi fizykalne. Szczegóły dotyczące powyższych zagadnień opisano dalej przy omawianiu fizjote-1 apii u chorych będących w okresie zaostrzenia lub remisji choroby.

Celem ćwiczeń wykonywanych we wczesnym okresie zzsk jest utrzymanie pełnej ruchomości kręgosłupa stawów kończyn, klatki piersiowej oraz wzmocnienie mięśni. Duży nacisk należy położyć na ćwiczenia odde-■ liowe, których celem jest nauczenie pacjenta prawidłowego oddychania, zwiększenie ruchomości oddechowej klatki piersiowej, przywrócenie żebrowego toru oddychania wówczas, kiedy powstał tor przeponowy.

Niekorzystnym zmianom w postawie ciała zapobiega się przez wzmacnianie mięśni przeciwdziałających powstawaniu tych nieprawidłowości. Dla przykładu dąży się do uzyskania większego przyrostu siły mięśnia prostownika grzbietu niż mięśni brzucha, podobnie mięśnie cofające barki < li i tyłu muszą być silniejsze niż mięśnie wysuwające barki do przodu.

Ćwiczenia z młodymi pacjentami powinny być intensywne, zawsze irdnak trzeba unikać ćwiczeń powodujących silne wstrząsy ciała, jak podskoki i skoki. U starszych chorych intensywność ćwiczeń jest mniejsza ze w/.ględu na zaburzenia wentylacji płuc i ewentualne zmiany w układzie Krążenia. O wielkości wysiłku i przeciwwskazaniach do wykonywania ' ikreślonych ćwiczeń decyduje lekarz.

45