skanuj0020

38

zdejmuje belkę wagową z pryzmatu, na którym ona spoczywa w czasie pomiaru. Ma to na celu zapobieżenie tępieniu się pryzmatu.

Położenie zerowe wskazówki regulujemy przy nie obciążonej wadze za pomocą nakrętek umieszczonych na końcach ramion belki Wagowej.

Wszystkie czynności związane z ważeniem, tzn. umieszczanie ważonych ciał, odkładanie i dodawanie odważników, wykonujemy przy wadze zaareto-wanej. Odważników nie wolno brać palcami, lecz wyłącznie za pomocą pincety. Ważone naczynia z cieczami powinny być z zewnątrz suche.

Przy dobieraniu dużych odważników nie odaretowywać wagi całkowicie, lecz na tyle, aby z kierunku wychylenia wskazówki rozpoznać, czy mamy ich nadmiar, czy niedomiar.

Po skończonym ważeniu odważniki należy umieścić na swoim miejscu w kasetce.

Waga techniczna pozwala na wyznaczenie masy ważonego ciała z dokładnością do 10 mg (lub 20 mg - jeśli najmniejszy odważnik, którym dysponujemy odpowiada 20 mg).

3. Mierniki prądu elektrycznego

Ze względu na sposób działania i wskazania rozróżniamy mierniki analogowe i cyfrowe. Mierniki elektryczne są zwykle wielozakresowe, tzn. przy odczycie z podziałki wartości napięcia lub natężenia prądu należy uwzględnić zakres, jaki został wybrany podczas pomiaru.

a)    b)

Rys.4. Woltomierz włączony równolegle (a) i amperomierz włączony szeregowo (b) w obwód elektryczny

Pamiętajmy, że woltomierz (miliwoltomierz), przyrząd służący do pomiaru napięcia, zawsze włączamy w obwód równolegle (rys.4a). Miernik ten powinien posiadać na tyle duży opór wewnętrzny, aby prąd płynący przez przyrząd był możliwie jak najmniejszy. Natężenie prądu mierzymy amperomierzem (miliamperomierzem, mikroamperomierzem), który włączamy w obwód elektrycznym szeregowo (rys.4b). Opór wewnętrzny amperomierza powinien być mały, aby spadek potencjału na zaciskach przyrządu był jak najmniejszy.

Na przykładzie wielozakresowego woltomierza analogowego opiszemy jak należy dokonać pomiaru napięcia (podobnie będzie wyglądać pomiar natężenia prądu).

1.    Zaczynamy od ustalenia zakresu pomiarowego, wybieranego przez odpowiednie ustawienie przełącznika zakresu PZ. Przykładowo, jeśli przełącznik ustawiony jest w pozycji 150, maksymalne napięcie, które możemy zmierzyć na tym zakresie wynosi 150V; w pozycji przełącznika 7,5 możemy mierzyć napięcie do 7,5V.

2.    Następnie obliczamy ile jednostek napięcia — woltów - przypada na jedną działkę podziałki miernika S. Przykładowo, jeśli podziałka S podzielona jest na 75 części, to dla zakresu 150V liczba 75 odpowiada 150V, a stąd otrzymujemy, że 1 działka = 2V. Zatem w celu otrzymania wartości napięcia każdy odczyt położenia wskazówki na podziałce należy przemnożyć przez 2V.

3.    Korzystając z punktu 2 oceniamy niepewność pomiarową związaną z działką przyrządu: Ad£/= 1 działka.

4.    Niepewność AkU obliczamy po odczytaniu klasy k miernika. Większość mierników posiada oznaczenia dostarczające informacji o przyrządzie, tj. rodzaj mierzonego prądu (~ miernik prądu zmiennego, — miernik prądu stałego, ~ miernik uniwersalny), zasadę działania (np. n miernik magne-

toelektryczny), prawidłowe ustawienie (' i poziome, _L pionowe), dopuszczalne napięcia ( ☆ do 500V, jeśli w gwiazdce znajduje się liczba, to oznacza ona maksymalne napięcie w kV), klasę miernika (np. 0,5; 1). Klasa miernika podana jest zwykle za symbolem ☆.

5.    Woltomierz posiada opór wewnętrzny Ry, którego wartość zależy od zakresu pomiarowego z. Dla omawianego woltomierza Ry/z = 1000SW. Czyli dla zakresu 7,5V wynosi on 7,5kQ, a dla zakresu 300V opór wynosi 300kQ.