skanuj0166

(12)

uo

Kksperymentalnie ustalono, że wartość współczynnika //jest w przybliżeniu proporcjonalna do gęstości p ośrodka pochłaniającego. Stosunek:

*=/<■

P

definiujemy jako masowy współczynnik absorpcji. Dla określonej energii jego wartość, w przybliżeniu, nie zależy od absorbenta. Korzystając z definicji (12) możemy wzór (11) przedstawić w następującej postaci:

udzie r -x-p i określa grubość absorbenta w jednostkach masy powierzchniowej (g/cnr).

2. Metoda pomiaru i aparatura

Pomiar współczynnika absorpcji promieniowania fi polega na wyznaczeniu zależności natężenia 1 promieniowania p, które przeszło przez warstwę absorbenta, od jej grubości x. Wyniki pomiaru przedstawiamy na wykresie w skali półlogarytmicznej, tzn. na osi poziomej odkładamy grubość absorbenta, a na osi pionowej logarytm naturalny z natężenia promieniowania /. Z prawa ₍absorpcji (11) wynika, że jest to zależność liniowa:

ln/ = ln/₀ -px ,    (13)

a współczynnik//jest współczynnikiem kierunkowym prostej (13).

Rys.l. Krzywa pochłaniania elektronów

I

Rys. 1 przedstawia typową krzywą pochłaniania promieniowania P w skali półlogarytmicznej. Wykres początkowo jest linią prostą odpowiadającą wykładniczemu prawu absorpcji (11). Następnie linia zakrzywia się i przechodzi w linię poziomą charakteryzującą tło pomiarowe wywołane przez elektrony rozproszone sprężyście, promieniowanie y, które często towarzyszy rozpadowi P oraz promieniowanie X, czyli promieniowanie hamowania.

Przedłużając linię prostą do przecięcia z osią x wyznaczamy tzw. zasiąg ekstrapolowany elektronów xq , wartość którego zależy od maksymalnej energii £_max wypromieniowanych elektronów. Zależność maksymalnego zasiągu: i?_max — x_max'P, wyrażonego w jednostkach gęstości powierzchniowej (x_max -zdefiniowane na rys. 1), od maksymalnej energii przedstawiono na rys.2.

Aparatura pomiarowa, przedstawiona schematycznie na rys.3 składa się z licznika Geigera-Mullera, zasilacza wysokiego napięcia oraz przelicznika.

Liczba zliczeń n rejestrowana przez przelicznik w określonym czasie Ąt jest proporcjonalna do natężenia promieniowania:

Rys.2. Zależność maksymalnego zasięgu promieniowania )3 w aluminium od maksymalnej energii [1]