skanuj0335

12.5. Przekładnie cierne o zmiennym przełożeniu

Przekładnie cierne bezstopniowe (wariatory) należą do najczęściej stosowanych przekładni ciernych. Zasadniczą ich cechą jest możność uzyskania zmiany prędkości obrotowej w określonym zakresie w sposób płynny. Zakresem regulacji przełożenia nazywa się stosunek największych i najmniejszych prędkości obrotowych i przełożeń

k =

ftmax

ftmin

lmax

Imin

(12.23)

Jak podano na rys. 12.1, rozróżnia się wariatory bez elementu pośredniczącego (rys. 12.1 g-i- k), z elementem pośredniczącym (rys. 12.1 /-f- o) oraz wariatory planetarne (rys. 12.1 p, r, s). Powyższe schematy obejmują tylko część spośród istniejących rozwiązań konstrukcyjnych.

Jedną z prostszych konstrukcji stanowi wariator tarczowy (rys. 12.8) o zakresie regulacji k = 3 -=- 4. Wariator ten stosowany jest do przenoszenia mocy między wałami o osiach prostopadłych. Zmiana przełożenia następuje przez płynne przesuwanie koła czynnego D_x wzdłuż jego osi, przy czym w podobnych rozwiązaniach można uzyskać zmianę kierunku ruchu obrotowego koła biernego D₂ przez przesunięcie koła czynnego Di na drugą stronę koła D₂. W celu zmniejszenia poślizgu stosuje się koła czynne wąskie oraz lekko wypukłe. Koła wykonuje się ze stali lub żeliwa; koło czynne ma nakładki z gumy, skóry lub tworzywa sztucznego.

Do przenoszenia większych mocy stosuje się wariatory wielo-tarczowe (rys. 12.1 z), w których wał napędzający lub napędzany jest ruchomy (występuje przesuw wału w kierunku promieniowym). Rozwiązanie konstrukcyjne tych wariatorów przedstawia rys. 12.9, na którym pokazano

335