skany patofizjo2

wzdęciu krowy powodiye przekrwienie narządów jamy brzusznej). Narząd przekrwiony czynnie jest nieznacznie powiększony, ma barwę żywoczerwoną, z powierzchni przekroju wypływa duża ilość jasnoczerwonej krwi. Przyżyciowo pojawia się zaczerwienienie tkanki (rubor) i podwyższenie temperatury (calor). Wymienione dwie cechy są typowe dla ostrego procesu zapalnego. Odróżnienie tych zmian od przekrwienia wymaga badania histopatologicznego.

Skutki morfologiczne dla narządu objętego patologicznym przekrwieniem czynnym zależą od czasu trwania i rodzaju narządu. Jeśli dotyczyło ono mózgu (np. udar słoneczny), to może doprowadzić do śmierci zwierzęcia, w innych narządach skutki są mniej dramatyczne. Długotrwałe przekrwienie czynne prowadzi do stałego, lepszego odżywiania tkanek, co przyczynia się do przerostu i rozplemu komórek. Przekrwienie czynne u zwierząt odgrywa niezbyt dużą rolę w procesie uszkadzania narządów wewnętrznych.

Przekrwienie żylne (hyperaemia passiua s. venosa) odgrywa znacznie większą rolę w patologii. Powstaje ono w wyniku osłabienia prawej komory serca, co sprawia, że krew nie może być dostatecznie szybko przepompowana do płuc, zalega więc na obwodzie w żyłach, narządach, staje się zaburzeniem ogólnym. Podobnie upośledzenie przepływu krwi przez płuca w przypadku przewlekłych chorób płuc powoduje zaleganie krwi w wielu narządach, głównie jamy brzusznej. Utrudniony odpływ krwi żylnej może obejmować tylko jeden narząd, np. wątrobę, i jest to przekrwienie miejscowe. Należy zaznaczyć, że układ żylny ma wiele połączeń umożliwiających rozwój krążenia obocznego, omijającego przeszkody w przepływie krwi, choć nie zawsze jest to możliwe.

W przekrwieniu biernym krew gromadzi się w naczyniach włosowatych i żyłkach (uenulae). Jest to krew ciemnoczerwona, uboga w tlen, nadaje więc narządowi sinoczerwone zabarwienie, wówczas mówimy o sinicy (cyanosis). Komórki miąższowe, np. wątrobowe, są coraz gorzej odżywiane, pojawia się hipoksja lub anoksja, i hepatocyty ulegają zwyrodnieniu lub martwicy (rys. 2.4). Procesy zwyrodnieniowo-martwicze są najwyraźniej widoczne wokół żył centralnych zrazików. Później są one usuwane, a ich miejsce zajmują krwinki czerwone. Wątroba przypomina swym wyglądem przekrojoną gałkę muszkatołową, i dlatego określana jest jako „wątroba muszkatołowa” (hepar moschatum s. moschatiforme). Równocześnie tkanka łączna ulega pobudzeniu do rozplemu, co prowadzi do zwłóknienia narządu i jego stwardnienia (in-duratio cyanotica s. uenostatica). W tkance łącznej tworzą się liczne włókna kolagenowe. Powstała tkanka łączna ulega stopniowemu obkurczaniu (bliznowaceniu), co powoduje zmniejszanie się narządu, tzw. zanik pozastoinowy (atrophiapost indurationem cyanoticam). Komórki wątrobowe, które zachowały się w zrazikach, wykaząją skłonność do odnowy, dzielą się i powstają skupiska nowych komórek. Procesy w tkance łącznej i komórkach wątrobo-

76