38
38
Pierwotniaki
ecaudatum, zasiedlający żwacz bydła, owiec, kóz, reniferów i antylop. Osób v tego gatunku (rys. 17) są prawie dwukrotnie większe niż osobniki Entodin! ' caudatnnu ale są do nich podobne.
su
.l'1
top'
Należą tu pierwotniaki, których orzęsienie zróżnicowane jest na somatyczne i cytostomalne. Rzęski tworzące orzęsienie somatyczne są na ogól gęste i pokrywają równomiernie ciało.
sieCl
tr»
ich
tńc
Te pierwotniaki mają dość duże wymiary ciała. Gatunki wolno żyjące występują w wodach słodkich, słonych i wilgotnej glebie. Znane są też gatunki pasożytnicze.
Pantofelek — Paramecium caudatum. Żyje w wodach słodkich, bogatych w gnijące szczątki roślin i odżywia się przeważnie bakteriami.
Ciało o wymiarach 180-300 pm jest walcowate, z przodu zaokrąglone, z tylu zaostrzone. Rzęski na tylnym biegunie ciała są nieco dłuższe niż pozostałe. Duży, wklęsły perislom położony jest bocznie, a na jego dnie znajduje się cytostom. Pantofelek odżywia się na zasadzie fagocytozy. Wodniczki pokarmowe mają początkowo odczyn obojętny. W miarę przenikania do nich enzymów trawiennych z cytoplazmy odczyn ich ulega zakwaszeniu i jednocześnie z procesem trawienia zmienia się on na zasadowy. Można to stwierdzić wpuszczając do wody. w której pływa pantofelek, kilka kropel barwnika czerwieni Kongo, reagującego na odczyn wodniczek. W środowisku kwaśnym zachowuje on swoją barwę, natomiast w zasadowym zmienia się na niebieski. Resztki nie strawionego pokarmu usuwa pantofelek przez cytopyge położone w okolicy tylnego końca ciała.
Rys. 18. Fragment pelłikuli pantofelka. 1 — rzęski, 2 — ciałka podstawowe, 3 — wtókienka
łączące ciałka podstawowe, 4 — trichocysty. (Z Kratochvila 1973, zmień.)