s�

VI. SŁOWNICZEK NIEKTÓRYCH TRUDNYCH TERMINÓW

AKTYWNY METABOLIT WITAMINY D₃

czynny biologicznie, pośredni lub końcowy związek w przemianach witaminy D₃. Witamina D₃ działa aktywnie po przemianach w wątrobie i w nerkach. Stosowanie aktywnych postaci wit. D₃ zależy od stopnia niewydolności. Wybór leku i dawka zależą ściśle od stężenia wapnia, fosforu i parathormonu we krwi. Lek występuje w trzech postaciach jako: DEYISOL, ALPHACALCIDOL (ONE-ALPHA) i ROCALTROL.

ALBUMINA

proste, rozpuszczalne w wodzie białko, o niskiej masie cząsteczkowej (68 tys. daltonów), występujące we wszystkich tkankach ustroju. Albuminy są produkowane w wątrobie. Ich zasadniczą rolą we krwi jest wiązanie wody oraz transport różnych związków drobnocząsteczkowych.

AMINOKWASY NIEZBĘDNE (EGZOGENNE)

aminokwasy, które muszą być dostarczone z pokarmami, ponieważ organizm nie ma możliwości ich wytworzenia. Do tych aminokwasów zaliczamy: treoninę, walinę, leucy-nę, izoleucynę, metioninę, lizynę, histydynę, fenyloalaninę i tryptofan. Na skutek braku jednego z nich w organizmie może dojść do zaburzeń metabolicznych. Białka zawierające wyżej wymienione aminokwasy są białkami pełnowartościowymi.

AMINOKWASY NIE-NIEZBĘDNE (ENDOGENNE)

aminokwasy wytwarzane w organizmie człowieka z alfa-ketokwasów lub aminokwasów niezbędnych. Należą do nich: kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, glicyna, alanina, seryna i prolina.

ANGIOGRAFIA (ARTERIOGRAFIA NERKOWA)

radiologiczne badanie tętnic nerkowych polegające na podaniu poprzez cewnik przez tętnicę udową do aorty brzusznej, na wysokości odejścia tętnic nerkowych, wodnego roztworu środka cieniującego (kontrastu) i równoczesne wykonanie zdjęć w celu uwidocznienia przebiegu tętnic nerkowych. Badanie pozwala na wykrycie ich ewentualnego uszkodzenia lub zwężenia.

BIAŁKOMOCZ

obecność w moczu białek pochodzących przeważnie z krwi (głównie albumin). Białkomocz stanowi główny objaw wielu chorób nerek (zespołu nerczycowego, zapaleń kłę-buszków nerkowych, zakażeń układu moczowego) oraz towarzyszący niektórym chorobom zakaźnym (grypie, anginie, płonicy), gruźlicy i zatruciom. Najczęściej białkomocz jest wyrazem uszkodzenia ścian naczyń kłębuszka nerkowego. Śladowe ilości białka stwierdzone w moczu ludzi zdrowych noszą nazwę białkomoczu fizjologicznego.

CYSTOURETROGRAFIA MIKCYJNA

radiologiczne badanie pęcherza moczowego polegające na podaniu przez cewnik do pęcherza roztworu wodnego kontrastu w ilości powodującej odruchowe oddanie moczu.

W trakcie tego badania ciśnienie moczu w pęcherzu wzrasta kilkakrotnie, co pozwala ocenić szczelność zastawki w ujściach moczowodowo-pęcherzowych oraz wykryć nieprawidłowości samego pęcherza lub cewki. Cystouretro-grafia jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych dolnego odcinka dróg moczowych, niezależnie od wieku.

CYTOMEGALIA

choroba wirusowa występująca w różnych postaciach - od jawnej klinicznie, przypominającej wirusowe zapalenie wątroby - po bezobjawowe nosicielstwo, które w szczególnych warunkach (np. po przeszczepieniu nerki) może przybrać postać ciężkiej, ogólnoustrojowej infekcji zagrażającej życiu. Głównym źródłem zakażenia cytomegalią jest krew przetaczana pacjentom bez wykonania testów diagnostycznych wykluczających obecność wirusa.

86