0000001 2

104 Kinezyterapia

nego noworodka, niemowlęcia i dziecka. Na podstawie studiów zachowań ruchowych autorzy stworzyli narzędzie służące do oceny stopnia dojrzałości o.u.n., jego funkcjonowania oraz wczesnego wykrywania zaburzeń ruchowych pochodzenia ośrodkowego. Metoda NDT stanowi podstawę programowania postępowania kinezyterapeutyeznego w przypadkach uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Metody biologicznego sprzężenia zwrotnego. Metoda ta (ang. bio-feedback) umożliwia samoobserwację funkcji własnego organizmu, rejestrowanych i przetworzonych przez urządzenie techniczne w zastępcze sygnały wzrokowe lub akustyczne, a tym samym dowolne kontrolowanie tych funkcji fizjologicznych Dotyczy to np. częstotliwości tętna, ciśnienia krwi czy temperatury skóry. W odniesieniu do kinezyterapii najbardziej popularna stała się metoda mio-fee back, nazwana przez autora metodą ćwiczeń czynnych samokontrolowanych. Za pomocą elektromiografu czy innego urządzenia rejestrującego czynność bioelektryczną mięśni szkieletowych są odprowadzane - za pośrednictwem elektrod powierzchniowych umieszczonych na skórze - wyładowania bioelektryczne aktywizowanego mięśnia do wzmacniacza, a następnie na ekran i do głośr ka. Pacjent zatem widzi i słyszy objawy skurczu własnego mięśnia. Na podstawie tych sygnałów, zastępujących w uszkodzeniach ośrodkowego lub obwod wego układu nerwowego percepcję ruchu, ćwiczący może dowolnie zwiększać lub zmniejszać czynność bioelektryczną swego mięśnia. Metoda ta może się nadawać do wykonywania ćwiczeń czynnych pojedynczych jednostek ruchowyc^L mięśnia o sile mięśniowej 0° (wg skali Lovetta).

Szkoła pleców. Idea „szkoły pleców” powstała w Instytucie Sportu Uniwersy-¹ teckiego w Karlsruhe w 1983 r. Potem, przez Szwecję, Kanadę i USA, rozpoczęła swój dynamiczny rozwój także w Europie Środkowej. Obecnie w Niemczech istnieje około 20 takich szkół i co najmniej sto placówek, w których organizuje się kursy „szkoły pleców”. Jest to koncepcja przekazywania, w ramach cyklu ćwiczeń zespołowych, umiejętności oszczędnych zachowań ruchowych w życiu codziennym. Nauczanie dotyczy takich zachowań ruchowych, jak prawidłowe stanie, siedzenie, schylanie się, podnoszenie. Program „szkoły ple-! ców' obejmuje zbiory ćwiczeń wzmacniających gorset mięśniowy oraz ćwiczeń rozluźniających.

Terapia manualna. Jest to bardzo obszerny zbiór metod i technik postępowania diagnostycznego i terapeutycznego, nazywanych już medycyną manualną.

Po drugiej wojnie światowej grupy lekarzy w różnych krajach (nie tylko Europy) rozpoczęły badania starych technik zabiegów ręcznych, uprawianych przez laików, aby ustalić, jakie są ich biologiczne podstawy naukowe. To, co na początku wydawało się prymitywną metodą „upychania” czy też „trzasków" towarzyszących rękoczynom niewykształconych chiropraktyków (obecnie istnieją już szkoły wyższe dla tych profesjonalistów), rozwinęło się w specjalistyczną metodę diagnostyki i terapii czynnościowej zaburzeń postawy ciała i układu ruchu. Medycyna manualna, należąca już do wiedzy naukowej i klinicznej, łączy się ściśle z ortopedią, przede wszystkim jednak z neurologią. Oddziaływanie bowiem lecznicze manualne ma charakter refleksoterapii opartej na gruntownej wiedzy neurofizjologicznej. Terapia manualna obejmuje wiele metod, znanych jako metody np. Cyriaxa, Maitlanda czy McKenziego (od nazwisk ich autorów).

Jak na razie, nie ma podręcznikowego opracowania szczegółowej, ujednoliconej systematyki i metodyki kinezyterapii, na wzór dzieł Piaseckiego, Sikorskiego, Mazurka i ich następców. Dotychczasowe publikacje na ten temat są zróżnicowane, zależnie od koncepcji ich autorów. Próbą wyjścia naprzeciw takiej potrzebie są propozycje usystematyzowania kinezyterapii przedstawione m.in. przez Walickiego (1975) i A. Zembatego (1983 i 1994), a ostatnio J. Orzecha z Tarnowa (Rozwój koncepcji, technik i metod fizjoterapii). Jest to obszerne (ó19 stron), doskonale opracowane dzieło, opisujące szerzej fizjoterapię niż kinezyterapię. Za pomocą tabel autor zaprezentował na trzech stronach własną systematykę fizjoterapii, włączając w nią także kinezyterapię. Zamieścił też systematykę ćwiczeń leczniczych (wg Walickiego i A. Zembatego).

Na koniec warto dodać, że praca kinezyterapeuty tym się różni od pracy nauczyciela czy instruktora WF, że musi on prowadzić obowiązującą powszechnie w medycynie, ciągłą, szczegółową i specjalną dokumentację wyników obserwacji pacjenta. Wymagane jest monitorowanie wpływu prowadzonych ćwiczeń na funkcje narządów czy układów narządów. Na przykład w stanie Texas w USA taka właśnie dokumentacja stanowi dla urzędnika towarzystwa ubezpieczającego pacjenta prawnie uznawany dowód, że ubezpieczony był istotnie poddawany zabiegom rehabilitacji medycznej, co jest podstawą udzielenia mu odszkodowania czy przyznania renty inwalidzkiej. W związku z tym fizjoterapeuta jest jakby z urzędu zobowiązany do stosowania opisanych metod diagnostycznych.

Poza tym, niezależnie od kategorii ćwiczeń leczniczych, kinezyterapeuta musi się zawsze upewnić przed przystąpieniem do ich prowadzenia, czy są zacho-