0000007

lęcia do 4 mieś. życia działalność gruczołów potowych i łojowych jest słabo rozwinięta. Wprawdzie przez skórę u dzieci przepływa od ¹/ż do -7s cgólnej ilości krwi, podczas gdy u dorosłych V3, naczynia włosowate są szersze i liczniejsze, ale i to nie wyrównuje powstających zaburzeń w utrzymaniu właściwej temperatury ciała i stąd skłonność małych dzieci zarówno do ziębnięcia, jak i do przegrzania. Wyrównanie tych stosunków z pewną nawet przewagą u dzieci w porównaniu z dorosłymi obserwujemy między 10 a 14 rokiem życia. Dalszą właściwością skóry dziecka jest jej delikatność związana z cienką warstwą naskórka i skóry. Stąd skłonność do pojawiania się różnego typu schorzeń — jak odparzenia, ropowica itd. Duża ilość tkanki tłuszczowej u noworodka może odgrywać pewną rolę w utrzymaniu ciepłoty ciała i w’ ochronie przed stłuczeniem i uszkodzeniem przy upadkach. Duża warstwa tłuszczu u niemowlęcia zanika w następnych latach, pojawiając się znowu, zwłaszcza u dziewcząt, w okresie dojrzewania.

Stan skóry dziecka odzwierciedla w pewnym stopniu jego stan zdrowia, toteż obserwując dziecko, zawsze zwracamy uwagę na stan jego skóry. Dziecko wyniszczone, chore, ma na ogół skórę suchą, bladoszarą; zdrowe — różową, czystą, elastyczną, dobrze „opiętą” na ciele.

KOŚCIEC

Układ kostny człowieka stanowi rusztowanie, które związane ścięgnami i mięśniami wraz ze skóra, otacza, podtrzymuje i chroni delikatne tkanki i narządy wewnętrzne od uszkodzenia. Kościec stanowi też zasadniczą składową część narządów ruchu, a szpik jest organem krwiotwórczym. Jak i inne narządy, kościec dziecięcy podlega ogólnym prawom wzrostu, zróżnicowania i rozwoju. Na pełny rozwój kościec potrzebuje około 20 lat.

Pierwotnie u noworodka przeważa, zamiast kostnej, tkanka chrzestna. Stopniow^ro pojawiają się w' niej ogniska kostnienia. Chrząstka ulega przekształceniu, a na jej miejsce pojawia się silnie zmineralizowana tkanka kostna. Nie od razu pojawiają się wszędzie punkty kostnienia. Niektóre powstają bardzo późno, nawet po 14 r. życia. Dzięki temu. za pomocą zdjęć kośćca promieniami Roentgena, można według pojawiania się nowych punktów kostnienia ustalić wiek osobniczy.

O postępującym charakterze mineralizacji kośćca świadczą następujące dane:

Mineralizacja kości udowej u piodu i 4-Ietniego dziecka:

płód 7-mies. 4-letnie dziecko Woda ........ 69 <Vo    45“/o

Tłuszcz.......0,4°/#    12°/»

Popiół .    .    .    .    .    .    13 */•    21*/n

Ryc. 4. Nadgarstek dziecka 5-lelniego (a — zwraca uwagę mała iloś • punktów kostnienia) i człowieka dorosłego (b).

Układ kostny człowieka dorosłego składa się z 223 kości, małe dziecko posiada do 400 punktów kostnienia (poszczególne kości mają nieraz parę punktów kostnienia). Mniejsza mineralizacja i duża liczba punktów kostnienia sprawia, że szkielet dziecięcy jest bardziej giętki i elastyczny, stąd ma większą odporność na wstrząsy i złamania oraz większą zdolność do regeneracji. Kości dziecka rosną w dwóch kierunkach — na grubość i podłużnie. W kościach długich wzrost na długość odbywa się w końcach kości, na granicy nasad i trzonu, rozdzielonych warstwą kostno-twórczą. Z chwilą gdy następuje połączenie nasady z trzonem,

13