0000013(1)

GENETYKA

2.    Brak jakichkolwiek sugestii związków z picia oznacza, że loeus genu A jest w autosomie.

3.    Podstawowe zasady dziedziczenia odnoszą się także do kręgowców (trudno byłoby wyprowadzić taki wniosek tylko na podstawie tego jednego przypadku, ale por. też dalej).

Przykład 2: Dziedziczenie barwy kwiatów u lwiej paszczy.

P:

G:

Lwia paszcza (Antirrhinum) występuje w odmianach hodowlanych różniących się barwą

kwiatów. Odmiany te utrzymują się w typie, co oznacza, żc krzyżowane ze sobą rośliny odmiany o czerwonych kwiatach dają rośliny potomne o tej samej wartości cechy. Podobnie rzecz ma się z odmianą o białych kwiatach. Co ciekawe, po skrzyżowaniu ich ze sobą, wszystkie rośliny pierwszego pokolenia potomnego miały kwiaty różowe (ani czerwone, ani białe!). Krzyżowane ze sobą w kontrolowanych warunkach dały w F. rozszczepienie na trzy klasy jakościowe o kwiatach: czerwonych (29 roślin, czyli 24,2% całego FJicząccgo 120 osobników), różowych (60 roślin czyli 50% F,) i białych (31 roślin, czyli 25.8% całości F.

czerwone

białe

AA

aa

A

różowe

(F₁ x Fj):

Ad			Aa
		A		!
	A	4	4
F,		AA	Al
“		czerwone	różowe
	*	4	4
		Ai	aa
		różowe	białe
czerwone		różowe		białe
llotó: 29		60		31
Procentowo: 24,2%		50%		25.8%
Fcnotypowo: 1 :		2	:	1
Genotypowo: 1 :		2		1

rt>r. 83.

Wyjaśnienie dziedziczenia barwy kwiatów u lwiej [taszczy.

Jeśli przyjąć, że rośliny pokolenia P były homozygotami (wyraźnie wskazuje na to jednorodność F₍), to cale F, musiało być hctcrozygotyczne. Pośrednia wartość cechy (różowa barwa kwiatów) wykształcona u tych osobników mogła w ięc powstać, jeśli zachodziłaby dominacja niezupełna albo gdyby w grę wchodziły inne czynniki, np. inne geny. Wątpliwości rozstrzyga krzyżówka F, x F₍, która daje segregację fenotypów F, w proporcjach 1:2:1. Takie wyniki można uzyskać tylko w dziedziczeniu jednogenowym. Niedowiarek, który wykonałby krzyżówkę testową F, z formą rodzicielską o białych kwiatach uzyskałby rozszczepienie w proporcjach 1:1 (różowe do białych).

Wnioski:

1.    Jest to dziedziczenie jednogenowe z dominacją niezupełną w obrębie analizowanego genu (ał-Icl barwy czerwonej kwiatu —A dominuje niecałkowicie nad allclcm barwy białej — a; pokolenie wyjściowe było homozygotyczne).

2.    W tym typie dominacji formy mieszańcowe wykazują wyraźnie pośrednią wartość cechy (tak samo dziedziczy się np. barwa kwiatów u dziwaczka, łac. Mirahilis ja łapa).

3.    Brak jakichkolwiek sugestii związków z płcią oznacza, że loeus tego genu jest w autosomie.

4.    Trudno jest przedstawić graficznie różnice pomiędzy takimi allclami. Prawdopodobnie trzeba byłoby zmieniać samą wielkość symboli, jest to jednak trudne do zaakceptowania. Dlatego trzeba wyraźnie zaznaczyć fakt dominacji niezupełnej w opisie!

5.    W opisywanym przypadku nic ma sensu robienie krzyżówki testowej, ponieważ heterozygoty (/łd) mają odmienny fenotyp od homozygot dominujących {AA). Niektórzy mówią, że w takiej dominacji „każdy genotyp ma swój fenotyp”.

Przykład 3: Dziedziczenie głównych grup krwi u człowieka.

Zc szkoły podstawowej wiesz, że człowiek może mieć następujące grupy krwi: A. B, AB oraz 0 (inne cechy, np. czynnik Rh teraz nas nie interesują!). Cecha — grupa główna krwi jest determinowana jednogenowo, tak więc w tym momencie co najmniej dziwne jest istnienie czterech, wyraźnie różnych fenotypów. Łatwo wykazać, że maksymalna liczba klas fenotypowych przy determinacji jednogenowej wynosi trzy (tak jak np. w opisanym przypadku dominacji niezupełnej). Tymczasem tutaj nic dość, że są cztery klasy fenotypowe. to jeszcze nie wykazują one śladu „pośrcdniości” — czegoś pomiędzy grupą A a grupą B. Wreszcie wyraźna kwantyfikacja (tu — rozdzielenie) tej cechy wykazuje jedną dziwną własność — istnieje grupa krwi wykazująca jednocześnie cechy grupy A, jak i cechy grupy B. Wszystko to początkowo przypomina „zagadkę Trójkąta Bermudzkicgo”, ale nią nie jest.

Oto para rodziców, posiadająca czwórkę dzieci. Badania biochemiczne wykazały, że mama ma grupę krwi A, tata grupę B, najstarszy syn AB, starsza córka A. młodsza 0, a najmłodsze dziecko — chłopiec posiada grupę B (por. Ryc. N4). W przypadku ludzi trudno prowadzić badania zc względów praktycznych i etycznych (por. ROZDZ: 9). Przyjmijmy więc. że przedstawiona rodzina jest pewnym modelem znajdującym potwierdzenie w licznych próbach (wykazują one ponadto, że cecha ta nic jest w żaden sposób związana z płcią).

Jeśli odrzucimy wstępnie możliwość mutacji, będziemy musieli założyć, że:

a)    o ile w jednym diploidalnym osobniku pojedyncze loeus może być obsadzone maksymalnie przez dwa różne ałlele, to w ponułacii ilość rodzajów alleli danego genu może być więkHii;

b)    allele jednego genu mogą wykazywać kodominację, czyli że w układzie heterozygotycz-nym będą ujawniać się z taką samą siłą, wywołując jednocześnie „swoje fenotypy ” w jednym osobniku (stąd np. grupa krwi AB);

c)    rodzice są heterozygotami, ale o różnym składzie alleli (ona I 'i", on I' i").

127