0000020 3

jest enzym współdziałający z koenzymem bardzo podobnym do kozy-mazy, który nazwano koenzymem II: Równocześnie okazało się, że koenzym II może ulegać reoksydacji przy udziale innego enzymu współdziałającego z żółtym barwnikiem* wykazującym charakterystyczną fluorescencję. Gdy stwierdzono, że struktura chemiczna tego barwnego koenzymu jest prawie identyczna z budową witaminy B₂, czyli ryboflawiny, postawiono wniosek o ścisłym powiązaniu koenzymów z witaminami. Gdy wniosek ten został potwierdzony przez dalsze fakty, tym samym wyjaśniła się podstawowa rola witamin w przemianach metabolicznych. Stało się jasne, że w razie ich braku lub niedoboru jest utrudnione wytwarzanie odpowiednich koenzymów, co z kolei hamuje reakcję katalizowaną przez enzymy wymagające ich współpracy.

Obecnie wiadomo, że większość enzymów należących do wszystkich klas z wyjątkiem klasy hydrolaz. jest białkami złożonymi mogącymi dysocjować zgodnie z równaniem

koenzym + apoenzym ^ holoenzym    [6-1]

gdzie: holoenzym oznacza białko złożone, a więc cały enzym, apoenzym — część białkową, a koenzym — niskocząsteczkową część nie-białkową enzymu.

Mechanizm działania koenzymów

Mechanizm działania koenzymów polega na tym, że wiążą się one stechiometrycznie z substratem za pośrednictwem określonej jego grupy oraz z białkiem enzymowym. Następnie, w obrębie wszystkich trzech połączonych składników, dokonuje się odpowiednie przegrupowanie elektronów, umożliwiające określoną przemianę substratu. Na przykład w reakcji przeniesienia protonów i elektronów ż jednego związku na inny może uczestniczyć jeden lub dwa enzymy i w drugim przypadku mamy do czynienia z tzw. sprzężeniem koenzy-rnatycznym. Przykładem takiego sprzężenia może być powiązanie z. udziałem wspomnianego koenzymu I, czyli dwunukleotydu nikotyna-midoadeninowego (w skrócie NAD+), dwóch następujących po sobie reakcji, pokazanych na rysunku 33.

ę-OH

HO-C-H

[3]

ch₃

c4h

ę=o W ćh₃

- wodzian mlekowy,

Rys. 33. Mechanizm sprzężenia koenzymatycznego z udziałem NAD⁺: 1 -glicerałdehydo-3-fosforanu, 2 — kwas 3-fosfoglicerynowy, 3 — kwas 4 — kwas pirogronowy •

121