0000030 2

162 Ultradźwięki

ci jej drgań, mechaniczna energia ultradźwięków zostaje zaabsorbowana i przekształcona w ciepło. Stąd też lecznicze stosowanie ultradźwięków jest domeną termoterapii.

Trudno jest rozdzielić działanie cieplne ultradźwięków od ich działania mechanicznego. Niemniej działanie mechaniczne, podstawowa składowa pierwotnego wpływu ultradźwięków, bywa nazywane obrazowo mikromasażem. Spowodowane to jest wahaniem ciśnień fali w polu dźwiękowymi, a w efekcie drgań cząstek błon komórkowych, co prawdopodobnie wpływa na wzrost ich przepuszczalności. Miejscowe procesy fizykochemiczne polegają m.in. na utlenianiu tkanek i wpływie na koloidy tkankowe, przyspieszającym rozpad białek i przemianę stanu żelu w zol.

Zmiany ogólne są następstwem działania mechanizmów nerwowo-humoral-nych i stymulacji ośrodkowego autonomicznego układu nerwowego. Przez poddawanie działaniu ultradźwięków okolic korzeni, splotów czy zwojów nerwowych można drogą odruchową uzyskiwać pożądane zmiany w odległych narządach. Powstające ciepło rozszerza naczynia krwionośne w tkankach, polepszając warunki przemiany materii, oraz rozluźnia mięśnie szkieletowe. Mimo że mechanizm działania ultradźwięków jest bardzo złożony, są one uznawane za znaczące zabiegi o głębokim działaniu cieplnym.

Zastosowanie ultradźwięków w medycynie stale się zwiększa, i to w zakresie zarówno metod diagnostycznych, jak i leczenia zachowawczego, a nawet i chirurgicznego, w którym zjawisko kawitacji wykorzystuje się do niszczenia tkanek.

Ogólne zasady BHP. Zabiegi może wykonywać tylko osoba z uprawnieniami do wykonywania zabiegów fizykoterapeutycznych. Pacjent powinien mieć wygodną pozycję, umożliwiającą uzyskanie możliwie pełnego rozluźnienia mięśni, natomiast okolice ciała poddane działaniu ultradźwięków powinny być przed zabiegiem rozgrzane.

Aparat nie może pracować w pobliżu innych urządzeń elektromedycznych, zwłaszcza generujących pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości. Jednoczesna praca zmienia moce energii generowanej przez oba rodzaje urządzeń. Głowica aparatu powinna być po zabiegu opłukana wodą destylowaną i przemyta rozcieńczonym spirytusem. Należy uważać, by nie naruszyć jednolitości i gładkości powierzchni głowicy przedmiotami twardymi.

PIŚMIENNICTWO

|11 Jankowiak J.: Stosowanie fal ultradźwiękowych. W: Jankowiak J.: Fizykoterapia. Wydanie IV. PZWL. Warszawa 1954, 266-269.

|2| Konarska I.: Leczenie ultradźwiękami. W: Konarska 1.: Medycyna fizykalna. Wydanie I. PZWL. Warszawa, 401-433.

[3| Knoch H.G., Kneuth K.: Leczenie ultradźwiękami. PZWL. Warszawa 1984.

141 Mika T.. Kasprzak W.: Ultradźwięki. W: Fizykoterapia. Wydanie IV uzupełnione. PZWL. Warszawa 2001, 350-376.

|5| Straburzyński G., Straburzyriska-Lupa A.: Ultradźwięki. W: Straburzyński G., Straburzyriska--Lupa A.: Medycyna fizykalna. Wydanie I. PZWL. Warszawa, 404-418.