0000042

dechu albo pomiarów głębokości oddechu dokonywanych spiro-meter (pojemność życiowa).

Wzrost pojemności życiowej płuc w okresie dojrzewania (Arkin)

Lala Chłopcu Dziewczęta

11		118 cm^a	\| 4	137 cm⁵
12	1 ⁺	13(1	4r	219 ,.
13		151 „	*T	192
U	4-	169 „		238 „
15	-i-	357	4	134 „
16	+	370 „	*ip-	99 „
17		253 .,	4-	99 „

Podobnie jak w układzie krążenia, łatwo występują w okresie dojrzewania zaburzenia w rytmie oddechowym, jednak na ogół rytm ten zwalnia się i stopniowo przechodzi w rytm właściwy człowiekowi dorosłemu; jednocześnie tor oddechowy staje się bardziej piersiowy u kobiety, a u męzczyzny piersiowo-brzuszny.

Układ nerwowy bierze żyw'y udział w ogólnym przestra-janiu się organizmu. Zmiany te nie wyrażają się w postaci jakiś poważnych zmian wagi, czy też objętości, a w postaci wewnętrznych zmian strukturalnych, związanych z rozbudowy nowych dróg nerwowych.

Miarą czynnościowego rozwoju układu centralnego jest niezmiernie bogate życie psychiczne, charakterystyczne dla tego okresu; miarą rozwoju układu wegetatywnego i obwodowego jest wielka pobudliwość i wrażliwość organizmu na bodźce nerwowe Dużą rolę odgrywa tutaj wpływ gruczołów wydzielania wewnętrznego.

Układ trawienny i limfa tyczny w okresie dojrzewania. Okres dojrzewania łączy się ściśie z żywą działalnością przewodu pokarmowego. Organizm musi wyrównać straty wynikające zarówno z pracy fizycznej czy psychicznej ustroju, jak i te zwłaszcza, które są związane ze wzrostem. Toteż dobow'a ilość produktów' spożywczych przyjmowana przez młodzież, przeliczona na jednostki cieplne (kalorie), osiąga w tym czasie liczby przekraczające nawet zapotrzebowanie człowieka dorosłego. Potwierdzają to dane zebrane przez Holta.

	Clilopcu			Dłfeirczęta
Wiek	Waga '*• kg	kalorii na 1 kg nagi	Ogólna ilość kalorii	W aga m kg	kalorii na ₍ 1 kg u agi	Ogólna ilość kalorii
11	31,4	89	2510	31,5	(JO	2320
12	34,2	89	2735	35,3	811	2864
IB	38.9	88	384a	40.6	79	3210
14	42,5	89	3480	45,0	74	3339
15	43,2	8'	3855	18,3	87	3235
16	5 1,5	78	4890	51.9	(,2	3160
17	57,5	69	3945	52,9	58	3860
1H	59,8	6‘2	3738	52,8	5(t	2950
Dorosłji	68	48	3265	t>6	! **	2640

Podobne dane wskazują na znaczne zapotrzebowanie kaloryczne w okresie dojrzewania i na wzmożone procesy trawienne. Jednocześnie wiemy, że podstawowa przemiana materii, tj ilość energii zużyta na procesy wewnętrzne organizmu, jest mniej więcej o 20^,! i> wyzsza w tym okresie niż u dorosłych.

O ile w pierwszym okresie dojrzewania nie powiększa się jeszcze zbyt nagle masa ciała, to w drugim okresie dojrzewania następuje zwolnienie w przemianie podstawowej materii, skutkiem czego w poszczególnych przypadkach spostrzega się (zwłaszcza u dziewcząt) intensywne odkładanie tłuszczu U dziewcząt jednak okres „tycia" zbiega się nieraz z pierwszym okresem dojrzewania.

Cały okres dojrzewania cechuje zwykle dobrze rozwinięty apetyt, jeżeli praca szkolna i związany z nią mało ruchliwy tryb życia i ograniczony czas pobytu na świeżym powietrzu nie wywołują wtórnej niechęci do jedzenia. Te same czynniki wywołują łatwo, zwłaszcza u dziewcząt, skłonności do zaparcia, czynnik osłabiający apetyt. Podobnie jak serce i płuca rosną szybko w okresie dojrzewania i inne narządy, jak wątroba, nerki itd. Wzrasta też ich wydolność czynnościowa.

Wyjątek we wzroście poszczególnych narządów w okresie dojrzewania stanowi grasica i układ limfatyczny. Pierwsza stopniowo ulega zupełnemu zanikowi, układ limfatyczny zmniejsza wyraźnie swoją mesę i ogranicza swoją działalność.

Działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego trwa przez całe życie ludzkie, jednak zakres

P‘A