0000042

dechu albo pomiarów głębokości oddechu dokonywanych spiro-meter (pojemność życiowa).

Wzrost pojemności życiowej płuc w okresie dojrzewania (Arkbi)

Lala	Chłopcu	D/.icauczęia
11	-t- 118 cni³	-f 137 cm’
12	4- 130	4 219 „
13	+ 151 „	+ 192 „
U	169	4- 238 „
15	+ 357	4 134 „
16	-1 370 „	r 99 „
17	+ 253 „	4 99 „

Podobnie jak w układzie krążenia, łatwo występują w okresie dojrzewania zaburzenia w rytmie oddechowym, jednak na ogół rytm ten zwalnia się i stopniowo przechodzi w rytm właściwy człowiekowi dorosłemu; jednocześnie tor oddechowy staje się bardziej piersiowy u kobiety, a u mężczyzny piersiowo-brzuszny.

Układ nerwowy bierze żyw'y udział w^r ogólnym przestra-janiu się organizmu. Zmiany te nie wyrażają się w postaci jakiś poważnych zmian wagi, czy też objętości, a w postaci wewnętrz-nych zmian strukturalnych, związanych z rozbudową nowych dróg nerwowych.

Miarą czynnościowego rozwoju układu centralnego jest niezmiernie bogate życie psychiczne, charakterystyczne dla tego okresu; miarą rozwoju układu wegetatywnego i obwodowego jest wielka pobudliwość i wrażliwość organizmu na bodźce nerwowe Dużą rolę odgrywa tutaj wpływ gruczołów' wydzielania wewnętrznego.

Układ trawienny i limfatyczny w okresie dojrzewania. Okres dojrzewania łączy się ściśle z żywą działalnością przewodu pokarmowego. Organizm musi wyrównać straty wynikające zarówmo z pracy fizycznej czy psychicznej ustroju, jak i te zwłaszcza, które są związane ze wzrostem. Toteż dobowa ilość produktów spożywczych przyjmow^ana przez młodzież, przeliczona na jednostki cieplne (kalorie), osiąga w tym czasie liczby przekraczające nawet zapotrzebowanie człowieka dorosłego. Potwierdzają to dane zebrane przez Holta.

ryczne w okresie dojrzewania i na wzmożone procesy trawienne. Jednocześnie wiemy, że podstawowa przemiana materii, tj: ilość energii zużyta na procesy wewnętrzne organizmu, jest mniej więcej o 20®ii wyższa w tym okresie niż u dorosłych.

	Clitopcj)			Drftnrezęln
Wiek	Waga ir kg	kalorii na 1 kg 11'dgi	Ogólna ilość kalorii	Waga 'o kg	kalorii na 1 kg uuoi	Ogólna ilość kalorii
11	31,4	80	2510	31.5	80	2520
12	34,2	KU	27.35	35,8	a u	2864
13	38,0	80	3H4'	40.6	70	3216
14	42,5	80	3400	45,0	74	3330
15	48,2	8 1	3855	18,3	<>7	3235
16	51,5	78	•I-i IwO	51.0	fi 2	3160
17	57,5	6>>	3045	52,"	5,8	3060
lii	50,8	62	3730	52,8	56	2950
Doroslji	68	48	3265	60 \|	4 4	2640
Podobne dane		wskazują	na znaczne zapotrzebowanie kalo-

O iie w pierwszym okresie dojrzewania nie powiększa się jeszcze zbyt napie masa ciała, to w drugim okresie dojrzewania następuje zwolnienie w przemianie podstawowej materii, skutkiem czego w poszczególnych przypadkach spostrzega się (zwłaszcza u dziewcząt) intensywne odkładanie tłuszczu U dziewcząt jednak okres „tycia" zbiega się nieraz z pierwszym okresem dojrzewania.

Cały okres dojrzewania cechuje zwykle dobrze rozwinięty apetyt, jeżeli praca szkolna i związany z nią mało ruchliwy tryb życia i ograniczony czas pobytu na świeżym powietrzu nie wywołują wtórnej niechęci do jedzenia. Te same czynniki wywołują łatwo, zwłaszcza u dziewcząt, skłonności do zaparcia, czynnik osłabiający apetyt. Podobnie jak serce i płuca rosną szybko w okresie dojrzewania i inne narządy, jak wątroba, nerki itd. Wzrasta też ich wydolność czynnościowa.

Wyjątek we wzroście poszczególnych narządów w okresie dojrzewania stanowi grasica i układ limfatyczny. Pierwsza stopniowo ulega zupełnemu zanikowi, układ limfatyczny zmniejsza wyraźnie swoją masę i ogranicza swoją działalność.

Działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego trwa przez, cale życie ludzkie, jednak zakres