0000043

czaszki, badanie okulistyczne, badanie EEG, badania biochemiczne) pozwalających na ustalenie ew. przyczyn i rodzaju napadów padaczkowych oraz na dobór najodpowiedniejszych sposobów leczenia dziecka. Część dzieci, zwłaszcza z napadami opornymi na leczenie (takimi jak np. miokloniczno-asta-tyczne), wymagać będzie niejednokrotnie hospitalizacji, również na oddziale specjalistycznym, zarówno w celu pogłębienia badań (badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, odma czaszkowa, badanie biochemiczne), jak i stosowania szczególnie intensywnego leczenia przeciwpadaczkowego (domięśniowe stosowanie leków przeciwdrgawkowych, kortykoterapia).

Wiele problemów dotyczących prowadzenia dziecka chorego na padaczkę obciąża bezpośrednio lekarza środowiskowego. Musi on czuwać, aby leczenie odbywało się systematycznie i było prowadzone zgodnie z ustalonym programem. Należy pamiętać, że trwa ono zazwyczaj kilka lat i jest prowadzone jeszcze 2—3 lata po ustąpieniu napadów. Decyzję zaprzestania leczenia wolno podjąć po wszechstronnym przeanalizowaniu przypadku przez lekarza poradni specjalistycznej, lub po uzgodnieniu z nim.

Nierzadko istnieje konieczność wprowadzenia nowego leku. Odbywać się to powinno stopniowo, poprzez kolejne wycofywanie poszczególnych porcji dawnego leku i zmianę na nowy. O trwałości leczenia można się wypowiadać dopiero po dłuższym okresie jego stosowania. Kojarzenie dwóch leków często daje lepsze wyniki terapeutyczne niż leczenie tylko jednym preparatem. Należy jednak przestrzegać niełączenia dwóch leków o podobnym sposobie działania, np. luminalu i mizodynu (który metabolizuje się w ok. ^ll\ do luminalu) czy też nitrazepamu i diazepamu.

W trakcie leczenia mogą wystąpić różnorodne objawy uboczne wymagające szybkiej zmiany leku. Ze strony o.u.n. należy zwrócić uwagę na możliwość zaburzeń móżdżkowych. Występować one mogą zwłaszcza przy stosowaniu fenytoiny i luminalu.

Możliwość zmian w układzie krwiotwórczym uzasadnia konieczność okresowych badań morfologicznych krwi. Do najczęstszych zaburzeń należy spadek liczby krwinek białych, głównie granulocytów obojętnochłonnych, oraz płytek krwi. Zmiany w układzie czerwonokrwinkowym są rzadkie. Ze względu na rolę układu moczowego w wydalaniu leków prze-ciwpadaczkowych należy również przeprowadzać okresowe badanie moczu.

Dziecko chore na padaczkę, o ile nie współistnieje ona z objawami niedorozwoju umysłowego czy znacznymi zaburzeniami zachowania, powinno prowadzić tryb życia możliwie zbliżony do jego zdrowych rówieśników. Przeciwwskazane są w zasadzie jedynie większe wysiłki fizyczne połączone z hiperwentylacją, która może sprowokować napad. Jeśli spostrzeże się związek między napadami a oglądaniem telewizji, należy zalecać rezygnację z jej oglądania. Chodzi tu o działanie stroboskopowe ekranu telewizyjnego, stanowiące jedną z metod aktywacji napadów. U dzieci, szczególnie młodszych, konieczne jest ustosunkowanie się do szczepień ochronnych. Jak wskazują obserwacje, szczepienia przeciw-krztuścowe i przeciwospowe mogą być czynnikiem nasilającym napady. Stąd też należy unikać ich stosowania, zwłaszcza u dzieci z częstymi napadami. W mniejszym stopniu dotyczy to szczepionki przeciw poliomyelitis. Szczepienie prze-ciwbłonicze i przeciwtężcowe można raczej stosować bez ograniczeń. U dzieci ze szczególnie ciężkimi postaciami padaczki należy jednak przynajmniej na pewien okres odłożyć wszystkie szczepienia.

Wystąpienie ostrej infekcji wirusowej czy bakteryjnej u dziecka z padaczką może prowadzić do nasilenia napadów. Dlatego też w tym okresie należy w sposób szczególny przestrzegać systematycznego podawania leków przeciw-drgawkowych, a nawet przejściowo zwiększyć ich dawkę.

Odrębnego omówienia wymaga sprawa diagnostyki elektro-encefalograficznej (EEG). Jakkolwiek jest sprawą korzystną, aby pierwsze badanie, tzw. wyjściowe, wykonywać u dziecka jeszcze przed rozpoczęciem leczenia, to jednak jeśli leczenie jest już prowadzone, nie należy odstawiać leków przed wykonywaniem kontrolnego zapisu EEG, grozi to bowiem możliwością wystąpienia napadu padaczkowego. Oceniając przydatność tego badania należy pamiętać, że jak wszystkie badania pomocnicze należy je rozpatrywać w korelacji ze stwierdzonymi u pacjenta zaburzeniami, a nie w oderwaniu od nich.

Lektura uzupełniająca

Padaczka. Praca zbiorowa pod red. A. Dowżenki. PZWL, W-wa 1971.

Wiszczor-Adamczyk B.: Padaczka wczesnego wieku dziecięcego W podr. Wybrane zagadnienia z neurologii dziecięcej, pod red. R. Michałowicza. PZWL, W-wa 1971.

89