0000053

98 Kinezyterapia

wyjściowych i przez różne odcinki ciała, in.in. przez kończyny górne. Mechanizm oddychania zależy od ułożenia ciała. W związku z tym ćwiczenia oddecho-: we wykonuje się u pacjenta leżącego (na plecach i na boku), siedzącego lub stojącego, a także wykonującego ruchy tułowiem. W zależności od stanów klinicznych pacjentów hospitalizowanych na oddziałach, m.in. neurologicznych, neurochirurgicznych, pulmonologicznych, mają zastosowanie różne metody wykonywania ćwiczeń oddechowych. Na przykład osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinkach wysokich szyjnych korzystają z zabiegów elektro stymulacji nerwów przeponowych, przygotowujących do wszczepiania ministy-mulatorów. W niektórych placówkach fizjoterapeuci do prowadzenia cwiczeń oddechowych wykorzystują sprzęt i urządzenia umożliwiające wzbogacanie w tlen powietrza, jakim pacjent oddycha. Zakładane na twarz maski są połącz ne z pojemnikiem zawierającym mieszankę tlenu i dwutlenku węgla.

Ćwiczenia mowy. Należą do asortymentu ćwiczeń prowadzonych przez specj nie wykształconych fizjoterapeutów - logopedów. Ćwiczenia te prowadzone są z pacjentami z tzw. afazją czuciową, ruchową lub mieszaną. Ich celem jest reedukacja zarówno funkcji rozumienia słów (funkcja związana z ośrodkiem nerw wyrn Wernickego, zlokalizowanym w piacie skroniowym kory mózgowej), j i ich wypowiadania (funkcja związana z ośrodkiem Brocka, zlokalizowany w piacie ciemieniowym, najczęściej lewym). Niemniej są to ćwiczenia mięśr szkieletowych działających na struny głosowe, umożliwiające artykulację słów. Ćwiczenia mowy są prowadzone także u pacjentów po usunięciu krtani. Te z kolei ćwiczenia, kreujące tzw. brzuchomówców, dotyczą mięśni poprzecznie prążkowanych, znajdujących się w ścianach przełyku. Do tej kategorii zaliczają się także ćwiczenia lecznicze prowadzone z dziećmi, u których rozpoznano dyslek-sję. Dysleksja jednak nie jest chorobą wynikającą z uszkodzenia mózgu, lecz dy funkcją mowy dotyczącą funkcji poznawczych dziecka czy osoby dorosłej. Ćwiczenia w wodzie. Ich cechę szczególną stanowi wykorzystywanie różnych czynników fizykalnych, jakim jest poddawane ciało pacjenta zanurzonego w wo--dzie. Ciało zostaje odciążone zgodnie z prawem Archimedesa; zmniejsza się tarcie przy wykonywaniu ruchów; rozluźniają się mięśnie. W efekcie wysiłek mięśni konieczny do wykonania ruchu w wodzie zmniejsza się do 1/10 sity, jaka jest potrzebna do wykonania tego ruchu poza wodą. Mięśnie o sile mięśniowej wynoszącej 2° (w skali Lovetta) mogą wykonać ruch w stawie w pełnym zakresie,; a nawet pokonując opór mechaniczny środowiska wodnego przy wykonywaniu

ruchu dowolnego. W wodzie cieplej uzyskuje się rozluźnienie mięśni, co sprawia, że ruch dowolny jest wykonywany z większą łatwością i mniejszą bolesnoś-cią. Tarcie w środowisku wodnym jest niewielkie, ruchy zaś wykonywane w wodzie są płynne. Wielość wskazań do stosowania ćwiczeń w wodzie wykracza poza ramy tego podrozdziału.

. Ćwiczenia chodu. Ten rodzaj kinezyterapii należy do najczęściej stosowanych w rehabilitacji medycznej osób niepełnosprawnych. Metody nauki chodu zależą od ogólnej sprawności fizycznej pacjenta i upośledzenia wynikającego z następstw przebytej choroby czy urazu. Proces kinezyterapii można podzielić ogólnie na stopniowane fazy pionizacji i nauki kroczenia. Fazy pionizacji składają się z etapów sadzania na łóżku z oparciem pod plecy, sadzania na brzegu łóżka z oparciem i bez takiego oparcia, stawania obok łóżka i/lub na stole pio-nizacyjnym. Na fazę nauki kroczenia składają się następujące etapy: kroczenie w miejscu, kroczenie do przodu na podłożu płaskim (równym i z przeszkodami) z pomocą kinezyterapeuty lub z wykorzystaniem poręczy czy balkoniku pachowego, kroczenie samodzielne z użyciem kul pachowych, a następnie kul łokciowych (uczenie tzw. chodu dwu-, trzy- i czterotaktowego), samodzielne wchodzenie i następnie schodzenie po schodach. Do zadowalających rezultatów, uzyskiwanych u osób zarówno z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, jak i po przebytym udarze mózgu, dochodzi się obecnie (od 1989 r.) przez prowadzenie ćwiczeń kroczenia na bieżni ruchomej w warunkach odciążenia ciała (podwieszenie).

•    Ćwiczenia według De Lormea. Są to ćwiczenia czynne z narastającym oporem. który obejmuje 70-100 powtórzeń, tj. po 10 powtórzeń w 7-10 „setach". Po każdym secie następuje odpoczynek, obciążenie zaś następnych 10 powtórzeń wzrasta o ustaloną wartość. Ćwiczenia zaczyna się od 1/3 maksymalnej siły mięśnia. Trening taki prowadzi się przez 5 dni w tygodniu (poniedziałek piątek). Maksymalna siła mięśni, którą mierzy się w każdy poniedziałek, jest podstawą obliczania i ustalania obciążeń stosowanych podczas dalszych ćwiczeń.

•    Gimnastyka wyrównawcza. Ta forma kinezyterapii, mająca na celu działanie profilaktyczne, obejmuje określony zasób i rodzaj ćwiczeń, których zadaniem jest wyrównanie lub kompensacja pewnych dysfunkcji ruchowych, dotyczących postawy ciała i zachowań ruchowych, jakie obserwuje się u dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Ćwiczenia są prowadzone zespołowo, np. jako zajęcia śród-