0031 2

Emisja kwantu y powoduje jedynie zmianę stanu energetycznego danego jądra. Jeżeli wyższy stan energetyczny jądra oznaczymy gwiazdką *, to podobnie jak poprzednio schemat emisji kwantu y można przedstawić następująco:

£X*-4- h v

Należy zauważyć, że emisja kwantu y towarzyszy najczęściej rozpadowi jądra z równoczesną emisją cząstki a bądź 3.

Istnieje jeszcze inny typ przemiany jądrowej związanej z naturalną promieniotwórczością, mianowicie tzw. wychwyt przez jądro elektronu z powłoki K. Elektrony powłoki K znajdują się najbliżej jądra, stąd istnieje dla niektórych atomów duże prawdopodobieństwo wychwytu elektronu przez jądro. Prawdopodobieństwo wychwytu przez jądro elektronu z dalszej powłoki L czy M jest już znacznie mniejsze. Przykładem powyższego typu przemiany jądrowej może być potas ,!JK, którego jądro zmienia się po wychwycie elektronu z powłoki K. na argon }°A. Przemianie tej towarzyszy emisja charakterystycznego promieniowania rentgenowskiego, powstałego na skutek przeskoków z. dalszych powłok w celu zapełnienia luki powstałej na powłoce K.

Potas jflK stanowi również przykład rozgałęzionego rozpadu przebiegającego według schematu

(12%)

K/

”^K\^    <6P

\l£Ca X (88%) O

oznacza to, że pewna liczba jąder potasu na skutek wychwytu K przeobraża się w argon, inna część rozpada się z emisją £ na wapń. Z przykładami rozpadu rozgałęzionego można się spotkać analizując szeregi pierwiastków naturalnie promieniotwórczych.

Analiza procesów rozpadu promieniotwórczego dostarczyła cennych informacji dotyczących struktury jądra atomowego.

Rozpad [3, któremu towarzyszy emisja elektronu (ujemnego lub dodatniego), tłumaczony jest przemianą protonu w neutron lub odwrotnie: neutronu w proton.

Schematycznie przemianę neutronu w proton można zapisać następująco: zaś protonu w neutron

p->riTe⁺4 v

Występujące tu neutrina (v) i antyncutrina (v) należą uo cząstek elementarnych grupy leptonów o masach równych lub bliskich zeru. Potwierdzenie ich istnienia stanowiło trudny problem lizyki doświadczalnej. Udział tych cząstek w procesach rozpadu jądra stanowi uzupełnienie bilansu masow'c-encrgetycznego, jaki powinien zgodnie z zasadą zachowania energii być spełniony przy wszelkiego rodzaju przemianach promieniotwórczych.

37