0090

koloru wcale, albo prawic wcale me ma. roście więcej w polach i miejscach otwartych ora/ bratek polny pospolity {VMa iricolor »wr. mlga/is Koch) o większych i więcej fioletu niż błękitu posiadających kwiatkach, trzymający <i< zarośli, lasów, niekiedy zjawia się na porębach. Ziemi specjalnie dobrej oba gatunki nic wymagają. NV medycynie staropolskiej dobrać znane. jako kwiat św. Trójcy, na Mazowszu — sierotka, w lubelskim — macoszek.

Ziele to już Dioskoridc-s zalecał w leczeniu padaczki u dzieci, jest też wymieniane przez autorów późniejszych, ale w naszym klimacie znala/l zastosowanie jako podstawowy środek na poprawienie przemiany materii. Zapach ziela slaby, specyficzny, smak śluzowaty. W liściach bratka znaleziono od 160 do 244 mg witaminy C oraz ślady witaminy P Z tych więc względów ziele bratka najlepiej jest zażywać sproszkowane.

Ziele (Ht/i/a y/olae irieoloris) działa wykrzluśnic. moczopędna, napotnie, rozwalniająco, wzmacniająco, poprawia przemianę materii, stosuje się więc— 2. 3 razy dziennic mniej niż pól łyżeczki sproszkowanego ziela — przy cierpieniach dróg oddechowych, moczowych, przeciw białym upławom. wy rzutom skórnym, zlej przemianie materii, reumatyzmie, skrofulozie. artrety/mic. a zewnętrznie w okładach z naparu lub rozparzonego ziela stosuje się w wy rzutach skórnych nie/akażnych. Lecznicze działanie ziela po roku od zebrania ustaje. Herb. op. 20.0 i 50.0. Herbata ekspresowa Vio!a-fi\. Bratek wchodzi w skład gotowych mieszanek ziołowych Rcktosan i Degrosan (p. mieszanki ziołowe). N. Sn.U.

Przeciwwskazania i uwagi: większe dawki ziela powodują niekiedy wymioty, należy więc dawkować oględnie. Dla dzieci przy skrofulozie i w celu poprawienia pracy nerek stosuje się dawki odpowiednio zmniejszone pd 1/4 do 1/3.

Nalew ka na świeżym zielu (wagowo — pól na pól świeży sok i spirytus) jest skuteczna przy przeziębieniach z gorączką, podaje się 10 kropli na cukier lub wodę co 2 godziny.

M. Niektóre osoby po zażyciu naparu z bratków dostają wysypki, ale bratki dają nieraz dobre wy niki przy wysypkach powstających na tle reumatycznym i wyżywieniowym: czasem wysypki takie po pierwszych dawkach ulegają nasileniu. a następnie słabną i znikają zupełnie.

Rce Ziele bratka, ziele pokrzywy, zsele rdestu ptasiego w równych ilościach sproszkować i zażywać 3 razy dziennic mniej niż pól łyżeczki (w czyraczycy). Ziele bratka, ziele rdestu ptasiego, liść pokrzywy, liść orzecha włoskiego, korzeń łopianu w równych ilościach — sproszkować i zażywać 3 razy dziennic po pól łyżeczki (przy liszajach. Do pędzlowania stosować nalewkę nagietkową, p. Nagietek).

14. Brzoza biała, brodaw kowala (Beiula Alha L. B. wrnteasat) z rodziny brzozowatych (Betulaccae) jest drzewem w Polsce tak popularnym, że opisywać jej nie ma potrzeby. Sn.

Liść FoUw» ftciutae) działa moczopędnie, przeciwreumatycznie, napotnie i oczyszczające.

94