009 2

SKAŁY WĘGLANOWE

ii na skład chemiczny:

WAPIEŃ		DOLOMIT
100% CaC03 0% CaMg(C03)?	wapień doloinityczny dolomit kalcytowy	0% CaCC>3 100% CaMg(COa)?

ZIARNA	BIOKLASTY (delrytus organiczny)	elementy szkieletowe (kalcytowc-kib-aragojiitoae) części szkieletu wewnętrznego lub muszle, najczęściej pokruszone, które po obumarciu organizmu podlegały transportowi i sedymentacji
	OOIDY	ziama_Q-kQnccntryezjiej_budowie wewnętrznej jądro detrytyczne (najczęściej wapienne) otoczone koncentrycznymi powłokami kalcytu lub aragonitu; rozmiary nie przekraczają 2 mm
	PELOIDY (pellety)	grudki lub gruzełki (kalcytowe lub aragonitowe) o rozmiarach rzędu 0,01 - 0,1 mm, jednolitej budowie wewnętrznej i różnej genezie: grudki kałowe, agregaty mikrytowe pochodzenia organicznego (glony) lub nieorganicznego
	INTRAKLASTY	redeponowane okruchy skał wapiennych efekt pokruszenia świeżo zdiagenezowanego osadu wapiennego i powtórnej sedymentacji klastów w obrębie basenu sedymentacyjnego
	EKSTRAKLASTY (litoklasty)	okruchy starszych skał wapiennych lub innych skał przetransportowane spoza basenu sedymentacyjnego
MIKRYT		pelit wapienny ("mul wapienny") cząstki kalcytowe i aragonitowe o rozmiarach <0,004 mm o zróżnicowanej genezie: chemicznej (wytrącanie z roztworu), organicznej (produkt działalności życiowej mikroorganizmów np. glonów jednokomórkowych, bakterii), mechanicznej (abrazja, czyli ścieranie większych cząstek wapiennych)
SPARYT		cement kalcytowy <"•" krystaliczny kafcyt powstający na drodze chemicznej, w trakcie diagenezy osadu wapiennego w wyniku wytrącania z roztworów krążących w porach osadu lub w wyniku rekrystalizacji mikrytu (neospar, pseudosparyt)

Podział wapieni:

odmiany		składniki	przykłady
WAPIENIE MIKRYTOWE		wyłącznie mikryt (niekiedy mikryt + sparyt)
	ORGANODETRYTYCZNE	bioklasty + mikryt lub sparyt	np. zoogeniczne (np. krynoidowy, ostrygowy, numulitowy, zlep muszlowy); fitogeniczne (np. lilotamniowy, kreda)
wapienie ziarniste	OOLITOWE (oolily)	ooidy (+ inne ziarna) + mikryt lub sparyt
(mikrytowe lub sparytowe)	PELOIDOWE (grudkowe i gruzelkowe)	peloidy (+ inne ziarna) + mikryt lub sparyt
	DETRYTYCZNE (kalklityly)	ekstraklasty (lub intraklasty) + mikryt lub sparyt	np. ‘piaskowiec wapienny’ ‘zlepieniec wapienny'
BIOLITYTY (wapienie "czysto" organogeniczhe)		elementy szkieletowe w pozycji ‘przyżyciowej’	np. wapień rafowy stromatolit, muszlowiec (muszle in situ)
WAPIENIE CHEMOGENICZNE (najczęściej lądowe)		kalcyt lub aragonit pochodzenia chemicznego	np. martwica wapienna (trawertyn), nawara wapienna, nacieki jaskiniowe (stalaktyty i stalagmity), ewaporaty wapienne, caliche (kakrel)