013

WPROWADZENIE

OGROD FORMALNY

Głównym bohaterem ogrodu formalnego jest człowiek, wraz z jego percepcją przestrzeni, wyznaczaną przez klasyczne zasady geometrii, proporcji i symetrii. Regularny ogród renesansowy lub barokowy to wizja porządku wymuszona na krajobrazie, symbol panowania nad otaczającą przyrodą. Jego źródeł należy szukać w renesansowych Włoszech, był on jednak rozwijany i naśladowany przez wszystkie dwoiy Europy. Ten styl ewoluował powoli. Najpierw pojawiły się geometryczne kompozycje z symetrycznymi kwaterami, popularne zwłaszcza we Florencji, wzorowane na ogrodach starożytnego Rzymu. W połowie XVI wieku takie ogrody, wytyczone na planie kół, kwadratów, trój-, pięcio- i sześciokątów, były już powszechne, a zamiast jednorocznych ziół coraz częściej pojawiały się partery z bukszpanu. Jednym z ważniejszych kroków w rozwoju stylu było połączenie Villa Belvedere z pałacem papieskim w Rzymie, opracowane przez Bramantego dla Juliusza II. Bramante zaproponował wytyczenie dominującej głównej osi, ze schodami prowadzącymi do willi, przez co cała kompozycja nabrała dynamizmu. Regularne, statyczne ogrody na jednej płaszczyźnie przemieniły się tu w dynamiczne układy z wykorzystaniem różnic poziomów gruntu.

W ciągu następnych dwóch stuleci pojawiło się wiele różnych tego typu rozwiązań, najpierw we Włoszech, a później we Francji, gdzie wodę oraz gru-py drzew traktowano jako podstawę kompozycji.