015(2)

15

Kilka słów o dopaminie

Dopamina (patrz: sympatykomimetyki) nie jest zaliczana do leków moczopędnych jakkolwiek znajduje zastosowania jako diuretyk w zapobieganiu lub leczeniu niewydolności nerek, szczególnie ostrej. Podawana jest się dożylnie w postaci ciągłego wlewu kroplowego (za pomocą pompy infuzyjnej) w dawce 1 -3pg/kg/minutę. Na obecnym etapie wiedzy nie jest do końca poznany mechanizm zwiększania diurezy i natriurezy przez dopaminę. Jak dotychczas są one wiązane przede wszystkim ze wzrostem rzutu serca w wyniku stymulacji receptorów (31, ze zwiększeniem przepływu i ciśnienia perfuzji nerkowej po aktywacji receptorów Dl w naczyniach nerek oraz z ograniczeniem uwalniania aldosteronu oraz inhibicją ATP-azy sodowo-potasowej w nabłonku cewek nerkowych z następowym zwiększeniem wydalania jonów sodu i wtórnie wody.

Przeciwdziałanie hipokaliemii

Istnieją dwie zasadnicze możliwości przeciwdziałania hipokaliemii wywołanej diuretkami

pędowymi, bądź tiazydowymi (w tym drugim przypadku ma to miejsce rzadko)

1.    Stosowanie antagonisty (spironolakton) lub pseudoantagonisty (triamteren, amilorid) aldosteronu. Z uwagi na to, że spironolakton jest rutynowo stosowany w niewydolności serca psów z uwagi na kardioprotekcyjne działanie (ograniczanie negatywnego wpływu aldosteronu na serce), lek ten jednocześnie przeciwdziała stratom potasu wywołanym podaniem furosemidu, bądź innych diuretyków powodujących utratę tego pierwiastka.

2.    Suplementacja potasu. Podawanie potasu jest uzasadnione dopiero w przypadku stwierdzenia jego niedoborów, czyli poniżej 3,OmEq/I (wytyczna dotycząca człowieka). Większość jonu potasowego w ustroju znajduje się w kompartmencie wewnątrzkomórkowym i stężenie tego jonu w surowicy nie zawsze odzwierciedla rzeczywisty stan gospodarki potasowej. Z tego względu obliczenie ilości potasu niezbędnej do uzupełnienia niedoborów wyłącznie na podstawie stężenia tego jonu w surowicy jest praktycznie niemożliwe. Doustna suplementacja jest drogą z wyboru. Najskuteczniejszym i najtańszym środkiem jest chlorek potasu. Związki potasu podane doustnie w roztworze wchłaniają się szybko; droga dożylna wybierana jest, gdy nie można zastosować potasu doustnie. Trzeba być świadomym, że suplementacja potasem może być niebezpieczna, tym bardziej, że objawy rozwijającej się hiperpotasemii nie są charakterystyczne, a zagrażają ciężkimi zaburzeniami rytmu serca. Szczególne zagrożenie hiperkaliemią istnieje w przypadku: restrykcyjnej diety niskosodowej, chorób nerek wątroby i serca, oraz pacjentów w wieku podeszłym. Suplementacja może zagrażać hiperkaliemią, podczas równoczesnego stosowania takich leków jak:

•    diuretyki oszczędzające potas

•    inhibitory konwertazy angiotensyny

•    niesteroidowe lęki przeciwzapalne (mechanizm prostaglandynowo-reninowo-aldosteronowy)

Kwestia suplementacji potasu u psów

❖    Obecnie w weterynarii zaleca się (a przynajmniej wielu ekspertów jest tego zdania), aby w trakcie terapii furosemidem (bądź innym diuretykiem pędowym) nie wprowadzać rutynowo suplementacji potasu jeśli nie potwierdzono jego niedoboru, a pacjent nie wykazuje zaburzeń w zakresie łaknienia i pragnienia; szczególnie dotyczy to sytuacji, gdy jednocześnie stosuje się lek z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (leki te ograniczają wydzielanie aldosteronu, czyli mają pewne działanie oszczędzające wobec potasu) lub/i spironolakton.

❖    Należy jednak pamiętać, że w przypadkach, w których prowadzi się leczenie skojarzone z zastosowaniem diuretyku pędowego i tiazydowego (furosemid + hydrochlorotiazyd) ryzyko wystąpienia hipokaliemii bardzo znacząco wzrasta.

T. M.