016 4

Doświadczenia z powietrzem

Powietrze otacza nas zewsząd. Możemy przez nic widzieć. Na pierwszy rzut oka wydaje się nam prawie Niczym. Ale przecież wyczuwam) pę< pow ietrza od przejeżdżających aut. Choć nie widzimy pow ietrza. możemy je wszędzie wyczuć. Kilka doświadczeń pozwoli nam wyjaśnić pewne jego własności.

16. Czy pusta szklanka jest rzeczywiście pusta?

Gdy wypijemy sok jabłkowy, mówimy „Szklanka jest pusta”. Czy rzeczywiście? W naszym doświadczeniu / bierzemy „pustą”, suchą wewnątrz szklankę i wkładamy ją do miski z wodą otworem w dół. Następnie wyciągamy szklankę z wody i oglądamy jej wnętrze. Jest suche-na szkle nie ma śladów wody.

W doświadczeniu 2 robimy otwór pośrodku dna „pustego” kubka po jogurcie. Zatykamy dziurkę palcem i wkładamy kubek do naczynia z wodą dnem do góry. Pod wodą odtykamy otwór. Co się dzieje? Otóż nad dziurką zaczynają wirować pęcherzyki powietrza, a woda wpływa do kubka (rys. 9a).

Rys. 9. a) Woda wypiera powietrze, bl co będzie wypierane?

Na koniec przygotowujemy doświadczenie 3 według ry s. 9b. Napełniamy szklankę wodą i wyciągamy ją z wody na tyle, by jej otwór znajdował się 2 cm pod powierzchnią. Umieszczamy koniec węza pod szklanką, a lejek zanurzamy na 2 cm w drugim naczyniu z wodą. Gdy wkładamy lejek pod wodę. wpływa ona do jego wnętrza i wy pycha znajdujące się tam powietrze. Powietrze gromadzi się w szklance i wypycha z niej wodę. Opis jest niestety nieco szczegółowy, ale samo doświadczenie proste.

Wykorzystujemy:

szklankę, kubek po jogurcie. 2 duże miseczki, lejek i wąż.

17. Skacząca pięćdziesięciogroszówka

Zwilżamy zimną wodą brzeg otworu pustej, oziębionej w chłodnym miejscu butelki po wodzie mineralnej. Otwór zatykamy monetą, również zwilżoną. Gdy ujmiemy teraz butelkę dłońmi, tak by dotykały jak największej powierzchni, zaobserwujemy ciekawe zdarzenie. Po upły wie około pół minuty moneta odchyli się ku górze i ponownie opadnie na otwór. Jeżeli zabierzemy dłonie, moneta będzie jeszcze przez chwilę podskakiwać sama.⁵

Wyjaśnienie: Nic działa tu żadna magia. Moneta jest poruszana przez zamknięte w butelce powietrze, które-początkowo zimne-ogrzewa się

^Rys' ^{,0a Sk}‘^łCŁł‘-'A pięcdzjcsięcjogrtmówka

31