017 8

32 Berlyne nowa! ich, decydując o awansie do wyższej klasy, sprawdzał też obecność i zaopatrywał wszystkich w materiały szkołne. Zadaniem nauczyciela było zorganizowanie szkoły, udzielanie lekcji monitorom, dostarczanie im szczegółowych przepisów postępowania oraz czuwanie nad ogólnym porządkiem w szkole.

Bcrlync (berłajn) Daniel Ellis (ur. 1934), psycholog amerykański, profesor Uniw. Harvarda; doktor filozofii U ni w. Yale, następnie profesor psychologii uniw. w Toronto; 1968-70 przebywał początkowo w Międzynarodowym Ośrodku Epistemologii Genetycznej w Genewie, gdzie znaczny wpływ wywarły nań poglądy J. Piageta, następnie w Państwowym Inst. Zdrowia Psychicznego w Bcthcsda (USA). Interesuje się szczególnie porządkowaniem podstawowych pojęć psychologicznych, zwłaszcza z dziedziny poznawczej. Główne książki: Struktura i kierunek myślenia (1965, wyd. poi. 1969), Conflict, Arousal and Curiosity (1960), The Delimitation of Cognitive Develop-ment (1966).

bibliografia (gr. biblion — książka, graphó — piszę): 1) nauka badająca dzieła drukowane oraz ich społeczną użyteczność; 2) tematyczny zestaw literatury obejmujący podstawowe dane o poszczególnych pozycjach: ich autorów, tytuły, miejsca i lata wydania, wydawców oraz inne szczegóły, zależnie od przeznaczenia b. Zc względu na metodę opracowania rozróżnia się: 1) b. kompletne i selekcyjne, 2) b. pry marne, w których dokumenty opisuje się na podstawie autopsji, i b. pochodne, sporządzone na podstawie innych b., 3) b. z opisami rejestracyjnymi, które umożliwiają identyfikację dokumentów, i b. ad notowane, w których obok opisu znajdują się informacje o treści dokumentu.

biblioteka (gr.): 1) instytucja, której zadaniem jest gromadzenie i katalogowanie księgozbiorów oraz propagowanie i udostępnianie tych zbiorów użytkownikom; 2) zbiór książek i innych druków oraz rękopisów, mikrofilmów i wszelkich związanych z książką materiałów. Rozróżnia się: b. narodowe, gromadzące pełną produkcję wydawniczą danego kraju; b. powszechne, które tworzą sieć wszystkich dostępnych b. publicznych; b. szkół wyższych, b. szkolne i b. specjalne. Do tych ostatnich zalicza się b. pedagogiczne.

Biblioteka Kształcenia Zawodowego, seria książek pedagogicznych dla szkół zawodowych, wydawana od 1966 przez -• Związek Nauczycielstwa Polskiego pod red. T. Nowackiego; wychodzi nakładem -* Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych.

Biblioteka Nauczyciela, seria 31 książek pedagogicznych, wydanych w latach 1964-72 przez — Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych pod red. W. Okonia i B. Suchodolskiego; objęła 4 cykle: problemy ogólne, teorię wychow’ania, teorię kształcenia, organizację oświaty.

Biblioteka Wiedzy Pedagogicznej, cykl książek z zakresu pedagogiki i psychologii, wydanych w latach 1963-69 przez -• Naszą Księgarnię pod

biologia w szkole 33

red. B. Suchodolskiego. Dwa tomy B.W.P. poświęcono przedstawieniu nauk współdziałających z pedagogiką: filozoficznych, społecznych i przyrodniczych.

BIE -+ Burcau International d’Education.

Bieliński Wissarion Grigoricwicz (1811-1848), rosyjski filozof, pisarz społeczny i krytyk literacki, należał do grona rewolucyjnych demokratów rosyjskich. W 1829 rozpoczął studia uniwersyteckie w Moskwie, skąd po 3 latach został usunięty za napisanie dramatu Dmitrij Kalinin, krytykującego prawo pańszczyźniane. W 1834 ogłosił pracę Dumania literackie, która zapoczątkowała rozwój krytyki zwracającej szczególną uwagę na problemy ideologiczne w dziełach literackich. W latach 1833-38 B. był współpracownikiem i w zasadzie redaktorem czasopisma „Moskowskij nabludaticl”, od 1839 współpracował z czasopismami petersburskimi. W swoich poglądach pedagogicznych kładł gł. nacisk na zagadnienie osobowości, której rozwój, obejmujący rozum, uczucia i wolę, dokonuje się — jak mniemał — w toku działalności jednostki na różnych obszarach życia społecznego. Proces poznania wymaga udziału uczuć; w rezultacie zespolenia poznającego prawdę rozumu i towarzyszących mu uczuć powstają przekonania, decydujące o wartości moralnej i postawie społecznej jednostki. Wiele uwagi poświęcił B. w swoich pracach pedagogicznych {Polnoje sobranije soczinienij, t. 1-13 1953-59) zagadnieniom wychowania moralnego i estetycznego.

binarny system (system zerojedynkowy), stosowany w teorii informacji rozkład zespołu rozpatrywanych możliwości na dwie grupy i z kolei każdej z nich na dwie mniejsze grupy itd. aż do uzyskania grup obejmujących tylko dwie możliwości. Informację stanowi tu fakt występowania lub niewystępo-w’ania jednego z dwu możliwych stanów, np. dziecko było wczoraj w szkole lub nic, odrobiło lekcję lub nic. Nazwa „system zerojedynkowy" pochodzi stąd, że zapis informacji następuje przez użycie dw-u cyfr: 0 i 1.

Binet (binc) Alfred (1857-1911), psycholog francuski, przedstawiciel psychologii eksperymentalnej i tzw. pedagogiki eksperymentalnej. Od 1894 profesor Sorbony i kierownik laboratorium psychologii fizjologicznej, od 1895 red. czasopisma „L’Annćc Psychologique’\ Prowadził badania nad zagadnieniami pamięci, uwagi, spostrzegania i zdolności, zwłaszcza myślenia. W 1905 wraz z H. Simonem opublikował tzw. metryczną skalę inteligencji, umożliwiającą na podstawie rozwiązania przez dziecko odpowiedniej do jego możliwości liczby zadań określenie jego wieku umysłowego oraz -♦ ilorazu inteligencji (I.I.). Skala ta po kilku kolejnych przeróbkach stosowana jest do dziś. Główne prace: Etudes de ta psychologie cxperimcntale (1888), La psychologie du raisannetnent (1891), Pojęcia nowoczesne o dzieciach (1909, wyd. poi. 1911).

biologia w szkole (gr. bios — życie, logos — nauka), przedmiot nauczania szkolnego umożliwiający uczniom poznawanie żywych organizmów roślinnych t zwierzęcych, ich budowy i zachowania się, związku zc środowiskiem oraz i Słownik pedagogiczny