020(1)

3) Antagoniści receptora angiotensynowego ATi [Angiotensin receptor blockers (ARB)]; w żargonie określa się je też mianem “sartanów”.

• losartan (Xartan) — stosowany od 1995 r., jako pierwszy sartan zarejestrowany w Polsce

• walsartan (Diovan)

• telmisartan (Pritor, Micardiś)

• irbesartan (AproveI)

• kandesartan (Atacand)

• olmesartan (Benicar)

• eprosartan (Teveten)

Mechanizm działania:

Sartany są konkurencyjnymi antagonistami receptora AT, angiotensyny II. Blokując ten receptor nie dopuszczają do powiązania się z nim angiotensyny II, w związku z czym uniemożliwiają jej działanie —> czyli znoszą skurcz naczyń i hamują uwalnianie aldosteronu, prowadząc w efekcie do spadku ciśnienia krwi i zmniejszenia obciążenia wstępnego i następczego serca (tak jak to zostało opisane dla inhibitorów konwertazy angiotensyny).

Zastosowanie kliniczne: to stosunkowo nowa klasa skutecznych leków przeciwnadciśnieniowych; na razie nie są rutynowo stosowanie u zwierząt. Zważywszy na to, że leki te wywierają efekty farmakologiczne tego samego rodzaju, co inhibitory konwertazy angiotensyny, można oczekiwać, że w przyszłości wejdą do lecznictwa weterynaryjnego. Znajdują się doniesienia o stosowaniu irbesartanu u psów. Należy zachować ostrożność w ekstrapolacji efektów stosowania tych leków u ludzi na zwierzęta, gdyż mogą istnieć różnice w tym zakresie. Przykładowo u psów losartan nie ulega konwersji do aktywnego metabolitu, dlatego wykazuje u nich znacznie niższą aktywność w porównaniu do człowieka.

Medycyna człowieka: Obecnie wielu lekarzy i naukowców zalicza sartany, obok inhibitorów konwertazy angiotensyny i blokerów kanałów wapniowych, do leków pierwszego wyboru w terapii większości przypadków nadciśnienia.

4) Leki o przeważającym działaniu bezpośrednim rozszerzającym naczynia krwionośne (miolityki)

a) Pochodne hydrazynoftalazyny:

• dihydralazyna (Dihydralazinum, Depresof)

• hydralazyna

Mechanizm działania: Polega na działaniu zwiotczającym na mięśniówkę gładką większych tętniczek, czego efektem jest ich rozszerzenie, a więc zmniejszenie oporu obwodowego = obniżenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego; leki te nieznacznie tylko wpływają na naczynia żylne. Mechanizm działania tych miolityków nie jest w pełni poznany. Uważa się, że leki te wpływają ujemnie na trifosforan inozytolu (IP3), który jest odpowiedzialny za uwalnianie Ca²~ z wewnątrzkomórkowych magazynów, głównie siateczki śródplazmatycznej. Ostatnie dane wskazują, że pochodne hydrazynoftalazyny mogą działać jako donory tlenku azotu.

Zastosowanie:

• dihydralazana i hydralazyna są aprobowane do stosowania u małych zwierząt w terapii nadciśnienia, ale dotyczy to przypadków opornych na terapię ACEI i lekami blokującymi kanały wapniowej (jako lek dodatkowy do nich)

• niewydolność serca (jako lek zmniejszający obciążenie następcze serca) związana z niedomykalnością zastawki dwudzielnej; TYLKO jako lek alternatywny dla pacjentów nietolerujących ACEI

• mogą być stosowane jako pomocniczy lek obniżający obciążenie następcze serca (dodatkowo do ACEI) w ostrej niewydolności serca na tle dysfunkcji skurczowej u psów

Wprowadzenie nowych leków hipotensyjnych, zwłaszcza inhibitorów konwertazy angiotensyny i leków blokujących kanały wapniowe zmniejszyło rolę pochodnych hydrozynoftalazyny w leczeniu nadciśnienia i niewydolności serca. Warto wiedzieć, że dihydralazyna jest dopuszczona do stosowania u ciężarnych, ale nie zaleca się jej stosowania jako leku I rzutu.

Farmakologia układu krążenia, oprać. Tomasz Maślanka, KFiT, WMW, UWM w Olsztynie