0230

12.3.1. Oko i okulary

Nim sformułujemy zasady korekcji wad wzroku, musimy uzupełnić nasze wiadomości dotyczące akomodacji, szczególnie odnośnie do miary tego zjawiska. Stwierdziliśmy, że wskutek zaniku zdolności do akomodacji punkt bliski oka przesuwa się do punktu dalekiego (nigdy odwrotnie). Odległość między tymi punktami nie może być jednak miarą akomodacji, bo jest funkcją dwóch zmiennych niezależnych: akomodacji i refrakcji. Dlatego operuje się pojęciem amplitudy akomodacji (E), wielkością niezależną od refrakcji i definiowaną jako różnica między odwrotnością odległości punktu dalekiego (refrakcja) i odwrotnością punktu bliskiego

Sd ^sb

12.16

Znając refrakcję i amplitudę akomodacji oka (ryc. 12.21) potrafimy wyliczyć położenie punktów dalekiego i bliskiego. Na przykład oko miarowe w wieku 50 lat ma s_D = °o i s_B = —0,5, natomiast dla oka obarczonego refrakcją R = —10 dptr w wieku 50 lat (to samo E co poprzednio) odległości te wynoszą: s_D — —0,10 mii_a= —0,083 m. Dla potwierdzenia słuszności wyboru miary akomodacji zauważmy, że w pierwszym przypadku

Ryc. 12.21. Zdolność do akomodacji zanika z wiekiem.

odległość między punktami D i B jest nieskończenie wielka, a w drugim przypadku wynosi tylko około 2 cm, przy czym w obu przypadkach jest ten sam wzrost zdolności skupiającej układu optycznego oka. Jeśli przeprowadzimy korekcję oka krótkowzrocznego (II przypadek) soczewką o zdolności skupiającej D_K= —10 dptr, to punkt daleki układu soczewka -f oko przesunie się do nieskończoności, a ponieważ E = const, to punkt bliski przesunie się na odległość s_BK = —0,5 m. Teraz oba przypadki nie różnią się i np. do czytania oba wymagają korekcji starczowzroczności. W pierwszym przypadku do czytania zastosujemy soczewki o zdolności skupiającej D_K = +1,5 dptr, co spowoduje przesunięcie B na odległość s_BK = —0,30 m. W drugim przypadku korekcja będzie polegała na zastąpieniu soczewki o D_K — —10 dptr soczewką o D_K = —8,5 dptr, co umożliwi uzyskanie też s_BK = —0,30 m.

Na podstawie tego przykładu postarajmy się sformułować zasady korekcji krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz starczowzroczności. Stosując soczewkę D_K — = —10 dptr dla oka o refrakcji R = —10 dptr powiedzieliśmy, że punkt daleki przesunął się do nieskończoności. Tak, bo korekcja krótkowzroczności i dalekowzroczności polega na dobraniu takiej soczewki okularowej, by obraz punktu nieskończenie odległego utworzony przez tę soczewkę pokrywał się z punktem dalekim oka. Inaczej mówiąc, musimy wybrać taką soczewkę, która po ustawieniu przed okiem, miałaby ognisko obrazowe w punkcie dalekim oka (ryc. 12.22). Wtedy płaszczyzna ogniskowa obrazowa układu:

237