0000142

BRONISŁAW STACHOWSKl, JERZY KACZMAREK. PAWEŁ OLEJNICZAK

BOLE SZYJNO-RAMIENNE I SZYJNO-GLOWOWE PO URAZACH KRĘGOSŁUPA

Z Kliniki Neurochirurgii Instytutu Chorób Układu Nerwowego i Narządów Zmysłów AM w Poznaniu Kierownik Kliniki: doc. dr hab. med. F. Tokarz

Uraz mechaniczny w zależności od wielkości i kierunku działania siły powoduje różne zmiany w obrębie struktur jednostki czynnościowej kręgosłupa, stwarzając tym samym przewlekłe zagrożenie dla rdzenia, korzeni nn. rdzeniowych i naczyń (1, 4, 5, 6). W rezultacie tego występują różnorakie ubytki neurologiczne, którym często towarzyszy ból (2, 3).

Spośród 254 chorych z urazem szyjnych odcinków kręgosłupa i rdzenia kręgowego wyodrębniono i poddano analizie 140, u których wystąpiły szyjne bądź szyjnopochodne zespoły bólowe. Mimo że w naszym materiale przeważali mężczyźni — 108 przypadków, to w stosunku do ogólnej liczby chorych proporcja cierpiących była jednakowa dla obu pici. W odniesieniu zaś do wieku chorych (15—65 lat) liczba cierpiących była większa wśród osób po 50 roku życia, u których poza zmianami urazowymi stwierdzano w obrębie kręgosłupa inne zmiany kostno-stawowe.

Tabela I

Zespoły bólowe szyjne, pourazowe

Zespół bólowy	Liczba | przypadków	Bóle
		przejściowe	przewlekłe
Szyjny i szyjno-potyliczny	65	36	29
Szyjno-ramienny (neural-
giczny)	34	9	25
Szyjno-ramienny (nerwo-
wo-naczyniowy)	8	3	5
Szyjno-głowowy (naczy-
niowy)	29	7	22
Różnoobj awowy	4	—	4
Razem	140	55	85

Z pięciu zespołów bólowych spostrzegano najczęściej (ryc. 1), bo w 47% bóle szyjne i szyjno-potyliczne; rzadziej natomiast pojawiały się bóle szyjno-ramien-ne — w 24% i bóle szyjno-głowowe naczyniowe — w 21%. Tylko u 55 chorych (39%) bóle wystąpiły bezpośrednio po urazie, przez okres kilku tygodni. U pozostałych chorych (61%) bóle utrzymywały się przez okres kilku miesięcy, a u niektórych pozostają trwale.

Niemały wpływ na wystąpienie i trwanie bólu wywierał rodzaj uszkodzenia kręgosłupa.