0000177

178

J. Slatnik

i szczytowego, a niekiedy także i górnych kręgów piersiowych. Nierzadko występuje tylno-boczne skrzywienie kręgosłupa oraz krzywe ustawienie giowy, podobnie jak przy kręczu szyi. Braki lub niedorozwoje kręgów szyjnych są niekiedy przyczyną niestabilności kręgosłupa, co może spowodować zaburzenia ze strony układu nerwowego nasilające się z wiekiem. W tych przypadkach konieczne jest stosowanie kołnierzy szyjnych, a czasami leczenie operacyjne w celu zespolenia kręgów.

W zespole mięśnia pochyłego przedniego (syndroma m. scaleni anterioris) na skutek ucisku mięśnia na naczynia i korzenie nerwowe dochodzi do zaników mięśniowych oraz bólów występujących przy skłonach głowy do tyłu i przy skręcaniu ramienia. Leczenie polega na stosowaniu zabiegów zmniejszających napięcie mm. pochyłych, a w przypadkach opornych konieczne jest operacyjne zniesienie ucisku na korzenie i naczynia.

Platybazja, czyli czaszka o podstawie płaskiej i szerokiej, jest wadą rozwojową, którą cechuje przemieszczenie ku górze podstawy dołu tylnego czaszki. W następstwie tej zmiany otwór wielki jest zwężony, a ząb kręgu obrotowego może wchodzić do kanału kręgowego. Czasami kręg szczytowy jest zrośnięty z kością potyliczną. W schorzeniu tym nierzadko dochodzi do wodogłowia oraz do stopniowo nasilających się zaburzeń neurologicznych.

Wrodzone wysokie ustawienie łopatki (moibus Sprengel; scapula alta conge-nita) występuje przeważnie po jednej stronie. Łopatka jest uniesiona wysoko i obrócona, tak że jej dolny kąt zbliża się do kręgosłupa. Przeważnie występuje też skrzywienie kręgosłupa, a rzadziej kręcz szyi. Odcinek szyjny kręgosłupa może być skrócony. Odwodzenie barku jest ograniczone na skutek braku ruchów obrotowych łopatki. Leczenie operacyjne w 3—5 roku życia, a następnie konsekwentne ćwiczenia usprawniające zwiększają zakres ruchów barku i zapobiegają powikłaniom.

Dyzostoza obojczykowo-czaszkowa (dysostosis cleidocranialis). Rzadki ten zespół charakteryzuje się brakiem środkowych części obojczyków lub obojczykami szczątkowymi. Niekiedy występują też ubytki w linii pośrodkowej czaszki. Stwierdza się też niejednokrotnie inne liczne nieprawidłowości, jak bloki i rozszczepy kręgosłupa, czasami niedorozwój umysłowy oraz niedowłady kurczowe pochodzenia mózgowego. Rozpoznanie nie jest trudne, gdyż nieprawidłowy zakres ruchów w stawach barkowych, które można zbliżyć do siebie z przodu, jest typowy.

Rozszczep kręgosłupa (spina biiida) rzadko występuje w okolicy szyjnej. Wrodzone szczeliny kręgu mogą dotyczyć wyrostka kolczystego, trzonu tak w płaszczyźnie strzałkowej, jak i czołowej oraz łuku. Zmiany te nie powodują dolegliwości, jeśli nie towarzyszą im zaburzenia układu nerwowego.

Zaburzeniom rozwojowym rdzenia z rozszczepem kręgosłupa, czyli tzw. stanom dystroficznym w odcinku szyjnym mogą towarzyszyć liczne nieprawidłowości, jak zniekształcenia klatki piersiowej i łopatek, niedokształcenia i zrośnięcia palców w obrębie rąk oraz skrzywienia kręgosłupa.

PORODOWE USZKODZENIE SPLOTU RAMIENNEGO

Splot ramienny tworzy się z ostatnich czterech szyjnych nerwów rdzeniowych i z pierwszego piersiowego. Włókna splotu stanowią układ czysto anatomiczny, natomiast układ nerwów pochodzących ze splotów jest układem fizjologicznym. W zależności od miejsca uszkodzenia splotu powstają różne objawy. W czasie akcji porodowej może dojść do urazu spowodowanego rozciągnięciem splotu ramiennego, a w konsekwencji do uszkodzenia jego funkcji. W przypadkach