048

dla zróżnicowanych przebiegów, urządzeń do precyzyjnego pomiaru naprężeń i odkształceń oraz systemów obróbki danych z pomiarów.

Dodatkowo maszyny wyposażne są w urządzenia umożliwiające prowadzenie prób w temperaturach podwyższonych i obniżonych. Uniwersalna maszyna wytrzymałościowa zapewnia więc dużą różno-norodność warunków prowadzenia prób, które realizować można

Rys. 5.1. Schemat uniwersalnej maszyny wytrzymałościowej: jjkor-i pus maszyny wraz z oprzyrządowaniem do mocowania próbek.,2) zespół napędowy, 3) zamknięty obwód regulacji 4) blok sterowania, blok kontrolno-pomiarowy

nie tylko na próbkach zalecanych do statycznej próby rozciągaj! nia, lecz także na rzeczywistych elementach konstrukcyjnych i w warunkach zbliżonych do eksploatacyjnych.

Statyczna próba rozciągania jest podstawową i znormalizować próbą,pozwalającą określić w prosty sposób główne cechy wytrzj roałościowe i plastyczne materiału. Zarówno cechy geometryczł próbek,jak i warunki przeprowadzonej próby zostały ujęte w noJ mie przedmiotowej.

Do próby można zastosować próbki o zróżnicowanym kształcie i dostosowane do postaci wyrobów hutniczych, z których są pobierane - rys.5.3.

Norma PN określa dokładnie kształt i tolerancje wymiarowe próbek oraz chropowatość powierzchni. Normy przedmiotowe z kolei precyzują miejsce i sposób pobierania odcinków próbnych i próbek do badań. Są one dostosowane do postaci wyrobu hutniczego, z którego są pobierane.

Dla uzyskania prawidłowych wyników próby zostały sprecyzowane w normie PN warunki jej prowadzenia. Dotyczą one tempera-

'^s■5.2. Uniwersalna maszyna wytrzymałościowa firmy Dartec