049 4

tury przeprowadzenia próby, zakresu pomiarowego, zamocowania próbek, prędkości rozciągania, odczytywania wartości siły i wyznaczania poszczególnych wielkości.

Statyczna próba rozciągania może być zrealizowana w temperaturze otoczenia obejmującej zakres 20*^°C. Zakres temperatur

0    do -150 °C i temperatura ciekłego azotu,tj.-196 °C zastrzeżone zostały dla próby rozciągania przy obniżonych temperaturach, a zakres od 35 do 1200 °C dla próby rozciągania w podwyższonych

1    wysokich temperaturach.

zrzzcj; _y

J-

cl

TT¹

ar

3J		4
^ \> -		Li

K

Rys.5.3. Kształt próbek stosowanych do statycznej próby rozciągania

Prędkość rozciągania do wyznaczania naprężeń granicznych; przy umownych wydłużeniach trwałych odniesiona do przyrostu naprężenia rozciągającego powinna mieścić się w zakresie 3 do 30 MPa/s, a odniesiona do przyrostu wydłużenia względnego z kolei powinna obejmować zakres 0,00025 do 0,0025 s'¹.

Prędkość rozciągania w zakresie odkształceń plastycznych po przekroczeniu wyraźnej granicy plastyczności R^ powinna być tak; dobrana, aby prędkość przyrostu długości pomiarowej L_g nie i przekraczała 6,7-10’ mm/s (0,4 mm/min.).

Do wyznaczenia poszczególnych wielkości opracowane zostały także odpowiednie metody:

-    metoda odciążania;siłę obciążającą F , odpowiadającą naprężeniu granicznemu R^ przy umownym wydłużeniu trwałym, wyznacza się metodą kolejno po sobie następujących obciążeń i odcią-żeń próbki oraz pomiaru trwałych wydłużeń po każdym jej odciążeniu,

-    metoda sprawadzania R^ (naprężenie graniczne przy umownym wydłużeniu trwałym) przez pomiar wydłużenia trwałego wywołanego zadanym naprężeniem. Próbkę obciąża się przez 10 do 12 s siłą odpowiadającą wymaganemu naprężeniu granicznemu przy umownym wydłużeniu trwałym. Po odciążeniu mierzy się wydłużenie trwałe próbki i sprawdza, czy jest ono mniejsze lub równe przyjętemu umownemu obciążeniu trwałemu.

Wyznaczenie naprężeń granicznych R^ przy umownym wydłużeniu całkowitym ilustruje rys.5.4. W metodzie tej wartość siły F_y odpowiadającej naprężeniu przy umownym wydłużeniu całkowitym R_y wyznacza się wg zależności podanych na wykresie. Tworzywa metaliczne mają charakterystyczne wykresy rozciągania - rys.5.5.

W początkowym stadium rozciągania zaznacza się proporcjonalna zależność naprężenia R i odkształcenia c zgodnie z prawem Hooke'a.

R = E ■ e    (5.1)

k. ^
			fT X / 0A — jqq Lpt mm
s ^v		A
%	D		X • • 0A = jóoć działki ekstensometru
			^0M= 100 ^L*‘ ^mm
§ \	ml	p*	OM — ~~ Le, dziatki ekstensometru Przyrost długości pomiarowe] próbki**mm

0 A    M lub działkach ekstensometru

^Rys,5.4. Wyznaczenie napreień granicznych R_z przy umownym wy dl ożeni u cal kowi tym

91