092 093

KozdiUtVm

między różnymi rozwiązaniami. Gdy norma prawna nie determinuje jednoznacznie konsekwencji prawne), lecz pozostawia wyraźnie organowi możliwość wyboru między co najmniej dwoma możliwościami, wówczas mamy do czynienia ze swobodnym uznaniem. W sformułowaniu ustawowym .organ wyda", .nakazuje", .ustali* itd. nie jest zawarte swobodne uznanlejde wyrażenie .może" czy .jest upoważniony" zawiera w sobie swobodne uznanle.nJstawodawca tworząc swobodne uznanie stwarza podejmującemu decyzję możliwość działania na własną odpowiedzialność na podstawie ustawowego upoważnienia/ Skłania to administrację do optymalnych rozstrzygnięć przy uwzględnianiu interesu społecznego i aktualnych uwarunkowań. Bóźne ogólne określenia i sformułowania spotykane w ustawach, np-: .dobre obyczaje". .nieskazitelny charakter", .odpowiednie kwalifikacje", .interes społeczny", .ważny interes strony", .bezpieczeństwo państwa" czy .porządek publiczny", czyli tzw. pojęcia nieokreślone, wymagają wnikliwego I starannego działania. Ustalenie w konkretnej sytuacji, co kryje się pod takimi określeniami 1 do czego one upoważniają. wymaga wiedzy oraz znajomości określonych zjawisk i umiejętności przewidywania skutków działania, itd. Ocena, czy ustalenielest prawidłowe, podlega kontroli sprawowanej przez różne Instytucje kontrolnejNSA bada np.. czy organ nie przekroczył granic swobodnego uznania, czy nie nadużył zaufania, praw i zasady równości obywateli, itd. Mała precyzyjność różnych wyrażeń, np.: .organ dba", .czuwa". .zapobiega", .sprawuje pieczę", „zapewnia", .ważne względy", .często', .w pobliżu miejsca" itd. powoduje większe wymagania wobec stosujących prawo. Określone granice swobodnego uznania związane są z polityką administracyjną. NSA stwierdził w 1981 roku. te zakres swobodnego uznania jest ograniczony ogólnymi zasadami kodeksu postępowania administracyjnego, m.ln. mówiącymi, że administracja stoi na straty praworządności, pogłębia w swoim działaniu zaufanie obywateli do państwa, umożliwia stronom czynny udział w postępowaniu administracyjnym. działa wnikliwie i szybko, stara się wyjaśniać stronom zasadnoSĆ przesłanek, którymi kieruje się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możnoSci doprowadzić do wykonania decyzji bez stosowania Środków przymusu. (5rgan stosujący prawo nie może bez legalnego upoważnienia przekazać własnych Kompetencji Innym organom lub jednostkom, gdyż to przekraczałoby granice swobodnego uznania j

Tzw. związane działanie administracji polega na wyszczególnieniu przez przepis warunków, których spełnienie pociąga za sobą obowiązek wydania określonej decyzji. DzlS raczej tego rodzaju przepisów się nie tworzy. Wzrost fachowości urzędników. ich ogólnego poziomu I rozumienia przez nich interesu państwa, sprzyja zwiększeniu roli swobodnego uznania i tworzenia przepisów zawierających zgodę na działanie administracji w jego ramach.

Administracja sama nie określa swoich kompetencji. W granicach uprawnień zawartych w prawie do działania w ramach swobodnego uznania administracja podejmuje decyzje w imieniu i na rachunek państwa, ale przy zwiększonej własnej odpowiedzialności. Swobodne uznanie jest sprawą Ilościowego stosunku determinacji prawnej do determinacji dowolnoSciowej (własnej) działającego organu.

Do Istotnych form aktywności organów realizujących zadania administracji pu-bliane) należą koordynacja i planowanie.

•faordynacja. /mówiąc skrótowo, polega na władczym wpływaniu na poczynania jędgSśtek wyposażonych w określoną samodzielność, a jej celem jest harmonizowanie działań różnych jednostek dla osiągnięcia zaplanowanego celu. Skuteczność koordynacji wiąże się z określoną nadrzędnością podmiotu koordynującego I określoną podległością podmiotów koordynowanych. Rozbudowany aparat administracji musi działać w miarę jednolicie 1 spójnie, a istotnym środkiem zapewnienia tego jest koordynacja. W systemie scentralizowanym, w którym występują elementy posłuszeństwa. nadrzędności 1 podporządkowania, jednolitość działania jest łatwiejsza. W systemie zdecentralizowanym koordynacja zapobiega nakładaniu się kompetencji różnych organów oraz realizowaniu przez te organy sprzecznych ze sobą zadań. Złożona struktura aparatu administracyjnego powoduje konieczność tworzenia kilku ośrodków koordynacji. Wyróżnia się organy posiadające uprawnienia koordynacyjne na obszarze całego państwa, województwa, powiatu, czy kilku powiatów, gminy, okręgu itd. Inne organy prowadzą koordynację wewnętrzną lub zewnętrzną. Koordynacja realizowana przez organ wyższy w stosunku do niższego może byC traktowana jako wewnętrzna, ze względu na to. że np. ma miejsce w tym samym resorcie, a jednocześnie zewnętrzna, bo prowadzona przez organ z zewnątrz koordynowanej jednostki. Koordynacja pionowa Jest realizowana przez organ wyższego szczebla w stosunku do organów niższych szczebli, a pozioma przez organ znajdujący się na tym samym szczeblu co organ koordynowany. Do podstawowych warunków umożliwiających sprawną koordynację zalicza się precyzyjne określenie kompetencji organów oraz prostotę Ich struktur i prawidłowy przepływ informacji między nimi. Możliwość koordynacji bez wykorzystania podległości organizacyjnej I łączących się z tym środków władczych może mle< miejsce w procesie zawierania różnego rodzaju porozumieli czy umów przez podmioty realizujące wspólne cele. Wśtód form współdziałania wyróżnia się m.in. tworzenie związków komunalnych lub stowarzyszeń przez gminy, sygnalizację, czyli obowiązek informowania o dostrzeżonych uchybieniach w działalności Innych organów, korzystanie z tzw. pomocy prawnej, polegającej np. na przyjęciu przez Inny organ niż prowadzący postępowanie administracyjne zeznania świadka mieszkającego w Innej miejscowości.

Planowanie działali administracji ściśle wiąże się z prawidłowością I jakością funkcjonowania organów administracji. Obowiązek planowania nakładają liczne ustawy, wśród których można wymienić przykładowo usuwy tworzące podstawy działania samorządu terytorialnego, finansów, zagospodarowania przestrzennego czy ochrony zdrowU. Administracja, przyczyniając się w znacznej mierze do kszułtowanla stosunków społeczno-gospodarczych w zamierzonym kierunku, musi uczestniczyć w zaspokajaniu najważniejszych potrzeb obywateli, np. w rozwoju gospodarczym, rozwoju transportu, ochronie zdrowia I środowiska, przeciwdziałaniu alkoholizmowi. nikotynizmowi i narkomanii czy zmniejszaniu bezrobocia. W poszczególnych działach I plonach administracji czy nawet w poszczególnych urzędach muszą IstnlcC

91