098

88 Ogólne zasady uprawy roślin zielarskich

niu. Dlatego też najlepiej jest wysiewać je bezpośrednio w 2—3 tygodnie po zbiorze. Szybkość utraty zdolności kiełkowania zależy od dojrzałości nasion i sposobu przechowywania. Najlepszym soposobem przechowywania jest stratyfikacja.

3. Nasiona roślin ze stanu naturalnego. Specjalną grupą stanowią nasiona zebrane z roślin ze stanu naturalnego. Nasiona te zwykle kiełkują słabo i nierównomiernie, przy czym często w warunkach polowej uprawy nie kiełkują wcale. Możliwe, że przyczyną jest brak odpowiedniej struktury lub nieodpowiedni odczyn gleby, albo brak pewnych drobnoustrojów, z którymi rośliny dziko rosnące współżyją na stanowiskach naturalnych.

Przy siewie tego typu roślin należy stworzyć warunki najbardziej zbliżone do tych, w jakich roślina rośnie dziko. Dotyczy to zarówno doboru gleby i stanowiska, jak i czasu siewu, głębokości przykrycia itp.

Sposoby siewu. Najprostszym i najłatwiejszym sposobem jest wysiew nasion wprost do gruntu. Do gruntu wysiewa się większość roślin jednorocznych, kiełkujących szybko i równomiernie. Wiele roślin, które dotychczas wysiewano głównie w inspektach można z powodzeniem wysiewać wprost do gruntu; do nich zaliczamy naparstnicę, szałwię, tymianek, prawoślaz, majeranek i inne. Siew wprost do gruntu wymaga jednak znacznie więcej materiału siewnego oraz pola starannie przygotowanego i bardzo czystego. Przy siewie roślin wolno wschodzących, jak naparstnica lub prawoślaz, wysiewa się równocześnie inną roślinę szybko wschodzącą, jak np. gorczycę białą, sałatę, tatarkę itp., która wyznacza rzędy i umożliwia wczesną obróbkę międzyrzędzi. Takie jednak siewki gruntowe naparstnicy lub kozłka rozwijają się w początkowym okresie wolniej niż sadzonki z inspektów i rozsadników.

Niektóre rośliny zielarskie wymagają siewu do inspektów. Podnosi to znacznie koszt produkcji, ale zużywa się przy tym sposobie siewu mniej nasion i przyśpiesza rozwój siewek. Do ciepłych inspektów wczesną wiosną wysiewa się takie rośliny, jak pokrzyk, majeranek, ba-zyłię (zwłaszcza na nasienie), paprykę i inne. Inspekty w późniejszym okresie wykorzystuje się często dla otrzymania rozsady, którą wysadza się w połowie lata; dotyczy to np. malwy czarnej, dziewanny itp.

W zielarstwie często stosowany jest wysiew na rozsądni-k a c h. Pod rozsadnik wybieramy miejsce o glebie żyznej, w dobrej kulturze, czystej, zwykle blisko zabudowań, ciepłe, nasłonecznione i osłonięte od wiatru. Na rozsadniku wysiewa się nasiona kiełkujące wolno albo rozwijające się powoli w pierwszym okresie wegetacji, jak lawenda, dziewanna, hyzop, kozłek, arcydzięgiel, lubczyk, lukrecja itp. Na rozsadniku siewki mają staranniejszą opiekę, wysadzenie zaś roślin w późniejszym okresie pozwala na bardziej ekonomiczne wykorzystanie pola.