09 3

Rozdział 2. Systemy działań w organizacji.

Organizacje osiągają swoje cele przez realizację określonych działań. Rezultaty tych działań służą zaspokojeniu potrzeb ludzi.

2.1. Istota, struktura i hierarchia potrzeb.

Potrzeba jest to odczucie braku czegoś i stanowi główny motyw działania. Potrzeby są liczne, zróżnicowane i zmienne. Ogół potrzeb człowieka można podzielić na 5 klas, do których zalicza się:

•    potrzeby fizjologiczno - bytowe

•    potrzeby bezpieczeństwa

•    potrzeby społeczne

•    potrzeby wartościowania

•    potrzeby samorealizacji

Potrzeby fizjologiczne wyrażają elementarne pragnienia związane z utrzymaniem czynności życiowych człowieka. Wśród nich należy wymienić potrzeby: jedzenia, zaspokojenia pragnienia, snu, utrzymania stałej temperatury ciała. Występuje ścisły związek między pracą, a potrzebami fizjologicznymi, gdyż dzięki niej ludzie zdobywają środki umożliwiające ich zaspakajanie.

Potrzeba bezpieczeństwa jest wyrazem występowania pragnienia ochrony przed zdarzeniami losowymi, które mogłyby udaremnić zaspokojenie potrzeb fizjologicznych. Do zdarzeń tych należałoby zaliczyć: nieszczęśliwy wypadek, napad, chorobę, inwalidztwo. Potrzeby bezpieczeństwa uaktywniają się zwłaszcza w nowych sytuacjach takich jak: podjęcie nowej pracy, awans zawodowy, zmiana organizacyjna, itp. Dla wielu ludzi potrzeby bezpieczeństwa są ważną siłą napędową ich aktywności zawodowej.

Potrzeby społeczne są wyrazem naturalnego dążenia człowieka do wspólnoty, przynależności do grupy i zachowania więzi z innymi ludźmi. W przypadku pracy zespołowej realizacja tej potrzeby, zwana również potrzebą afiliacji, przyczynia się do ukształtowania pozytywnych więzi społecznych i wyższej efektywności organizacji.

Potrzeby wartościowania wyrażają pragnienie uznania i szacunku oraz chęci bycia pożytecznym i niezbędnym.

Potrzeby samorealizacji są wyrazem dążenia człowieka do niezależności, a sama samorealizacja wiąże się z zadowoleniem z wykonywania określonego działania. Osiągnięte rezultaty mają w tym przypadku mniejsze znaczenie, gdyż najważniejsze jest tu osiąganie zadowolenia z tego, co chce się robić.

Amerykański psycholog Abraham Maslow jest autorem koncepcji psychodynamicznych oraz znanej w literaturze hierarchii potrzeb (rys.2.1).

9