0000080

dajność energetyczna wynosiłaby 44,5°/o. Natomiast przyjmując średnie zapotrzebowanie 9 kwantów, wydajność można określić jako 29,3°/«, którą również należy uznać za bardzo wysoką.

Fotosynteza techniczna

Jak wiadomo, fotosynteza jest najważniejszym ilościowo procesem dostarczającym materii organicznej. Poza tym ma ona również znaczenie przy oczyszczaniu wód oceanów oraz atmosfery z dwutlenku węgla i przy wzbogacaniu ich w tlen, co z kolei umożliwia bytowanie heterotrofów w tych środowiskach. Czynniki powyższe zadecydowały o zwróceniu na ten proces uwagi również¹ żywnościow-ców, którzy stoją obecnie przed coraz bardziej palącym problemem wyżywienia szybko rosnącej liczby ludności naszego globu. Bliższa analiza ekonomiczna wykazała, że plon suchej masy w przeliczeniu na hektar i rok może wynosić — w przypadku najlepiej zużywającej energię słoneczną rośliny, jaką jest burak cukrowy — do 20 t, a w przypadku zbóż — trzykrotnie mniej. Wydajność ta w odniesieniu do białka wynosi przy uprawie soi ponad 1000 kg, a przy uprawie zbóż — najwyżej 600—800 kg.

Znane są jednak rośliny, które potrafią znacznie wydajniej wykorzystywać energię słoneczną padającą na jednostkę powierzchni ziemi. Do nich należą w pierwszym rzędzie jednokomórkowe glony rodzajów Chlorella, Scenedesmus i Euglena. W skład masy organicznej produkowanej przez te organizmy wchodzi nieznaczna ilość celulozy oraz duży procent białka (20—40% s.s.). Wprawdzie wartość fizjologiczna tego białka nie jest duża, ale przy uzupełnianiu go białkiem zwierzęcym lub niektórymi deficytowymi aminokwasami, mogłoby ono stanowić cenne uzupełnienie innych pokarmów. Byłoby ono znacznie tańsze, a w przypadku hodowli Euglena, również o dość wysokiej wartości, gdyż skład aminokwasowy tego białka nie odbiega daleko od składu soi. Natomiast wydajności uzyskiwane w zakładach doświadczalnych są nader obiecujące, gdyż wynoszą do 200 t świeżej masy na hektar, co w przeliczeniu na białko daje ok. 5 t tego składnika.

Następnym czynnikiem branym w tym problemie pod uwagę jest wykorzystanie przy hodowli przemysłowej — w charakterze pożywki — ścieków miejskich, a także ścieków pochodzących z przemysłu rolnego, co jest tanie i może stanowić sposób ich oczyszczania. W tym względzie są prowadzone intensywne badania związane z przyszłościowymi długotrwałymi lotami kosmicznymi, w czasie których hodowla glonów będzie dostarczała masy organicznej i tlenu, a użytkowała dwutlenek węgla i produkty wydalane przez organizm ludzki. Prowadzi się również badania nad wykorzystywaniem zamiast wody słodkiej, której deficyt stale się pogłębia, wody morskiej, która jest dostępna w nieograniczonych ilościach.

Problem fotosyntezy przemysłowej, jak wykazano, jest niezmiernie atrakcyjny, jednakże pełną realizację hamuje szereg trudności technicznych, a wśród nich przede wszystkim:

324