100673

uaisjuały paYNffiKsra

wstępne

odKszt^cen

^f sprężyste

OJ 1°

^Tr*cci_e

^sta<j|_Um

Czas, t

R\i. 17.3. Badanie pełzania i krzywa pełzania

_w ustalony stan pchania lub pełzanie wiorae i odkształcenie rośnie w _spo ciagh u funkcji czasu. W przypadku projektowania elementów odpornych n! pełzanie, zazwyczaj ten właśnie obszar ustalonego wzrostu odkształcenia¹ ftmkcji C2asu jest najistotniejszy .

Zależność ustalonej szybkości pełzania Ł_a od naprężenia w stałej temp¹. murze T we współrzędnych logarytmicznych (rys. 17.4) można zapisać rów. anion

jp§£_:V;.    ² -^Ba"    (i7.i)

gdzie n - wykładnik pełzania, najczęściej 3-8. Odkształcenie spełniające tę zależność jest nazywane pebaniem według prawa potęgowego. (Dla maheh wartości a, przyjmuje się n = 1. Ten rodzaj odchylenia od prawa potęgowego dla małych wartości naprężenia jest omówiony dokładnie w rozdz. 19).

/’

•i

Pchanie wg prawa

tog <r

uybkości pełzania w funkcji naprężenia

Zależność io&arvtm

bezuzgledncj t\_/T . ^J ^^ralnego e_m w funkcji odwrotności temperatur)

1 (rys. 17.5) można zapisać równaniem

_)cznoSCi tej R jest uniwersalną stalą gazową (8,31 J-raol K ). Q jest " ,._a akty"*^acJ^l P^etzanw (Jm°l ) Należy zwrócić uwagę, ze szybkość *2 wzrasta wykładniczo z temperaturą (rys 17 5b) Wzrost temperatury może więc podwoić szy bkość pełzania

iS

l/T

Rys. 17.5. Zmiana szybkości pełzania w funkcji temperatur)

Połączenie tych dwóch zależności wyrażających e_u daje w rezultacie

e_a=Ao'e^<QI*^T)    (17.3)

gdzie A jest stalą pełzania Wartości stałych -4. n i Q są oczywiście rożne dla różnych materiałów i muszą być określane doświadczalnie

Konsekwencje potęgowego prawa pełzania

a)    Przy stałym naprężeniu (lub obciążeniu), odkształcenie rośnie z upływem czasu Podlegają temu pełzaniu lód w powłoce lodowej Antarktyki i w górach lodowych, polimery odkształcające się w temperaturze pokojowy , w ^wyższych, metale i ceramik, w urządzeniach wysokotemperaturowyeh (reaktorach, turbinach) ulegając powolnemu odkształceniu

b)    Przy stałym odkształceniu naprężenie ulega re a acji czasu. Podlegają temu np śruby w obudowie turbin, tort wy

(definiowany Mo czas

npięjcma do połowy jego początkowej    _OTbe. kiera jest

lęgowego prawa pełzania w następujący sposób.

iruby w wysokiej icmperan^

Rys. 17.6. Schemat odkształcania się

1

1 Nachylenie

2

--j n x 3 do 8