100B28

10 2. Znormalizowane elementy rysunku technicznego

-    rysunek połączenia, rysunek podający informację potrzebną do złożenia i dopasowania dwu części, odnoszącą się np. do ich wymiarów, ograniczenia kształtu, wymagań dotyczących eksploatacji i prób,

-    rysunek podzespołu, rysunek złożeniowy na niższym poziomie strukturalnym, pokazujący tylko ograniczoną liczbę grup lub części,

-    rysunek instalacyjny, rysunek przedstawiający ogólny układ pozycji i informacje niezbędne do zainstalowania danej pozycji w stosunku do współpracujących z nią lub związanych z nią innych pozycji,

-    rysunek części, rysunek przedstawiający pojedynczą część (która nie może być dalej rozłożona) i który zawiera wszystkie informacje niezbędne do określenia tej części,

-    rysunek wykonawcą, rysunek na ogół opracowany na podstawie danych projektowych, zawierający wszystkie informacje potrzebne do wykonania,

-    rysunek zestawieniowy, jest to rysunek złożeniowy (zazwyczaj o małym stopniu skomplikowania, dla małej liczby części składowych) lub zestawu elementów z wymiarami i wszystkimi innymi danymi potrzebnymi do wykonania wszystkich części i ich zmontowania; rysunek ten jest połączeniem rysunku złożeniowego lub rysunku zestawu elementów i rysunków wykonawczych poszczególnych elementów składowych.

Na potrzeby procesu wykonywania dokumentacji technicznej opracowano szczegółowe wskazówki wykonawcze, zawarte w normach dotyczących wykonywania tysunków i dokumentów oraz ich terminologii.

Na zajęciach projektowych z rysunku technicznego często bywa stosowany rysunek złożeniowy. Pokazane są na nim, oznaczone numerami, wszystkie części składowe urządzenia. Z wymiarów rysunek zestawieniowy ma jedynie wymiary gabarytowe i przyłączeniowe. Rysunek ten wraz z rysunkami wykonawczymi wszystkich nieznormalizowanych elementów oraz z wykazem części (kompletna lista pozycji tworzących zespół) tworzy całość zapisu konstrukcji, tj. dokumentację rysunkową.

2.2. Formaty rysunków i układy arkuszy rysunkowych

W zależności od wymiarów elementu maszynowego oraz od stopnia skomplikowania rysowanego elementu maszyny lub urządzenia dobiera się odpowiednią podziałkę rysunkową oraz wielkość arkusza.

Zaleca się, aby oryginał rysunku był wykonany na najmniejszym arkuszu pozwalającym na uzyskanie niezbędnej jego jasności i rozdzielczości.

Formatami zasadniczymi są formaty A0, Al, A2, A3 i A4 (rys. 2.1, tabl. 2.1).

W uzasadnionych wypadkach stosować można formaty pochodne. Są tworzone przez zwielokrotnienie krótszych boków formatów podstawowych.

PNSO/N-OI6I2 Rysunek techniczny. Formaty arkuszy

PN-EN ISO 5457:2002 Dokumentacja techniczna wyrobu. Wymiary I układ arkuszy rysunkowych PN-8&N-0160} Rysunek techniczny. Składanie formatów arkuszy

Tablica 2.1

Wymiary obciętych formatów rysunkowych i pól rysunkowych

Format	Arkusz obcięty mm	Pole rysunkowe mm
AO	841x1189	821x1159
Al	594 x 841	574x811
A2	420 x 594	400x564
A3	297 x 420	277x390
A4	210x297	180 x 277

Tabliczki rysunkowe na formatach AO do A3 umieszcza się w prawym dolnym rogu pola rysunkowego. Dla tych formatów są dozwolone tylko arkusze usytuowane poziomo (rys. 2.1).

Dla formatu A4 tabliczka rysunkowa jest umieszczona na krótszej (dolnej) części pola rysunkowego. Arkusze tego formatu są usytuowane tylko pionowo (rys. 2.1).

Kierunki czytania rysunków są zgodne z zamieszczoną tabliczką rysunkową.

Rys. 2.1. Formaty rysunkowe i miejsca umieszczenia tabliczek rysunkowych

Obramowania ograniczone brzegiem obciętego arkusza i ramką ograniczającą pole rysunkowe powinny być przewidziane dla wszystkich formatów.

Obramowanie od lewego brzegu, łącznie z ramką, powinno mieć szerokość 20 mm. Takie obramowanie może służyć jako margines do wpinania arkuszy.

Wszystkie inne obramowania mają szerokość 10 mm. Ramka ograniczająca pole rysunkowe powinna być wykonana linią ciągłą o grubości 0,7 mm (rys. 2.2).

Arkusz rysunkowy powinien zawierać także znaki centrujące, stosowane w celu ułatwienia usytuowania rysunku do reprodukcji oraz system siatki odniesienia, rysowanej w podwójnej ramce arkusza, dzielącej arkusz na pola w celu łatwiejszej lokalizacji na rysunku szczegółów, zmian itp. (rys. 2.2).

05/03/2C	ni i [