22 2. Znormalizowane elementy rysunku technicznego
Linia odniesienia jest to linia ciągła cienka, pozioma lub pionowa, połączona z linią wskazującą, na której lub przy której są umieszczone informacje dodatkowe (rys. 2.12).
Linia wskazująca jest linią cienką ciągłą, ustalającą w sposób jednoznaczny powiązanie między elementami przedstawionymi graficznie i literowo-cyfrowymi i/Iub słownymi informacjami dodatkowymi (np. uwagi, napisy itp.). Może być zakończona:
- grotem strzałki - wskazuje zatys, krawędź lub linię oznaczającą powierzchnię,
- kropką - przecinając zarys powinna wskazywać powierzchnię.
Teksty objaśniające wymagania techniczne lub charakterystykę techniczną umieszcza się nad tabliczką rysunkową. Wymagania techniczne mogą dotyczyć:
- materiału, obróbki cieplnej, własności mechanicznych, fizycznych lub chemicznych
materiału, wskazanie materiałów zastępczych,
- wymiarów, odchyłek, tolerancji kształtu i położenia,
- luzów, ustawienia i regulacji mechanizmu itp.
Tablice na rysunkach przedmiotów objętych normami (np. koła zębatego, sprężyny), ustalającymi formę tablic i rodzaj parametrów w nich zawartych, należy umieszczać z prawej strony lub poniżej przedstawionego na rysunku rzutu przedmiotu.
Rys. 112. Przykłady linii wskazujących i odniesienia na rzutach przedmiotów [PN-EN ISO 128-22]
Rysunek wykonywany jest za pomocą przyborów rysunkowych lub „maszynowo” techniką komputerową. Przyborami rysunkowymi, używanymi przy ręcznym kreśleniu rysunków technicznych na zajęciach projektowych, są:
- rysownica, będąca płytą drewnianą lub stolik kreślarski,
- przykładnica,
- trójkąty prostokątne równoramienne o kątach 45°, 90°, 45°, nierównoramienne o kątach 30°, 90°, 60°,
- przymiary rysunkowe (linijki),
- cyrkiel,
- krzywiki: paraboliczny, eliptyczny, hiperboliczny,
~ wzorniki zaokrągleń, wzorniki pisma itp.
Do kreślenia tuszem używa się różnego rodzaju przyborów kreślarskich w formie pisaków, począwszy od grafionów do rapidografów. 'Nowoczesne przyrządy charakteryzują się dużą łatwością obsługi. Określone grubości pisaków pozwalają na kreślenie wszystkich rodzajów linii. Najczęściej używane grubości to: 0,25; 0,35; 0,5;
0,7 mm.
Grupę materiałów rysunkowych stanowią:
— papier kreślarski (brystol),
— kalka techniczna (gotowe arkusze lub kalka z rolki),
— ołówki automatyczne do kreślenia lub ołówki w oprawie drewnianej, przy czym na ołówkach podany jest znak określający jego twardość:
bardzo miękkie 6B, 5B,
miękkie 4B, 3B, 2B,
średnie B, HB, F,
— do kreślenia linii grubych i opisów
twarde H, 2H, 3H, 4H,
— do kreślenia linii cienkich, w szczególności na kalce technicznej
bardzo twarde 5H--9H,
— gumy kreślarskie,
— tusz kreślarski.
Wymienione przybory i materiały kreślarskie stanowią podstawowe elementy do sprawnego i estetycznego, ręcznego wykonywania rysunków technicznych.
1