100B79

IIP___6. Rysowanie wybranych elementów maszyn

W przedstawieniu umownym szczegółowym uszczelnienia ruchowego w przekroju płaszczyzną równoległą do osi zarys uszczelnienia jest najczęściej ograniczony kwadratem rysowanym linią grubą. W celu rozróżnienia rodzaju uszczelnienia należy w tak narysowanym zarysie umieścić umowne oznaczenie graficzne, rysowane linią grubą. Przykłady takich oznaczeń pokazano w tablicy 6.6.

Tablica 6.6

Przykłady przedstawiania umownego szczegółowego i ogólnego uszczelnień ruchowych

Na rysunku złożeniowym istotny jest, w przypadku przedstawiania szczegółowego uszczelnienia wargowego, kierunek umownego oznaczenia graficznego. Zazwyczaj w rzeczywistych urządzeniach, np. w przekładniach zębatych pracujących w środowisku zapylonym (górniczym), wargi przeciwpyłowe umieszcza się od zewnętrznej strony przekładni, co pokazano na rysunku 6.4 c.

Podobnie jak przy rysowaniu łożysk, celem uniknięcia niejasności rysunkowych, zaleca się na rysunku stosowanie tylko jednego z dwóch omówionych sposobów przedstawiania umownego, tzn. tylko ogólnego lub tylko szczegółowego.

6.5. Kola zębate ¹

Przedstawienie koła zębatego powinno być oparte na ogólnych zasadach wykonywania rysunku technicznego oraz powinno zawierać następujące elementy:

rysunek koła zębatego z podaniem niezbędnych wymiarów wraz z odchyłkami i zaznaczoną chropowatością powierzchni (rys. 6.5),

tablicę danych technicznych uzębienia potrzebnych do wykonania koła i jego kontroli, a także prawidłowej współpracy z innymi kołami,

-    inne dane, dotyczące np. obróbki, sposobu wykonania warstwy wierzchniej zębów, które umieszczane są nad tabliczką rysunkową.

Na widoku koła zębatego należy przedstawiać tylko powierzchnię wierzchołków zębów koła, rysowaną linią grubą i powierzchnię podziałową, rysowaną linią cienką z długą kreską i z kropką.

Powierzchnię podstaw zębów koła przedstawia się tylko na przekrojach za pomocą linii grubej.

Jeżeli zachodzi potrzeba pokazania zarysu zęba, na widoku prostopadłym do osi kola rysuje się jeden ząb i sąsiednie wręby. Zaznacza się także powierzchnię podziałową i powierzchnię podstaw.

Na rysunkach wykonawczych kół zębatych podaje się wymiary określające kształt koła, a mianowicie (rys. 6.5):

-    średnicę wierzchołków koła zębatego wraz z tolerancją wykonania, szerokość uzębienia koła zębatego (długość zębów),

-    średnicę otworu do osadzenia koła na wale lub osi wraz z tolerancją wykonania,

-    chropowatość powierzchni bocznych zębów i dna wrębów,

-    inne wymiary niezbędne do wykonania koła, np. wymiary rowka wpustowego, otworów na tarczy koła itp.

Pozostałe wymiary i inne dane dotyczące uzębienia wpisuje się w znormalizowaną tablicę, którą zaleca się umieszczać w prawym górnym rogu arkusza (rys. 6.5), a która powinna zawierać, np. dla kół walcowych, następujące dane:

-    moduł normalny zębów    m,

-    liczbę zębów koła zębatego    z,

-    zarys odniesienia    a, c,

-    kąt i kierunek pochylenia linii zęba    fi,

-    średnicę podziałową    d,

-    współczynnik przesunięcia zarysu odniesienia    x,

-    klasę dokładności wykonania,

1    wysokość zęba    h,

-    odległość osi kół będących w zazębieniu    a,

dane dotyczące koła współpracującego,

1

PN-8I/M-01140 Rysunek techniczny maszynowy. Koła zębate, Rysunki wykonawcze PN-ISO 1340:1996 Rysunek techniczny maszynowy. Kola zębate wal o¹ e. Informf/cĄ PN-ISO 1241:1996 Rysunek techniczny maszynowy. Kola zębate stoi tm e o x hcJlf nos vd.. •nfo macjr pi kn PN-EN ISO 2203:2002 Rysunek techniczny. Przedstawianie uproszczone pnadc/hi