118 5

Tolerancje wykonawcze dla otworu i gniazda podano na rysunku 4.127. Dla ułatwienia wciśnięcia gniazda, głowicę należy uprzednio podgrzać do temperatury około 100°C, a gniazdo zaworowe należy jednocześnie oziębić np. zestalonym dwutlenkiem węgla. Po wciśnięciu gniazda, jeżeli materiał głowicy na to pozwala, można gniazdo dodatkowo pozagniatać na krawędziach. Gniazda stożkowe zawalcowuje się specjalnym przyrządem pokazanym na rysunku 4.129 lub rozbija trzpieniem stożkowym.

Nowe gniazdo zaworowe wymaga sprawdzenia współosiowości z prowadnicą, dotarcia, a w przypadku znaczniejszych odchyleń — frezowania i dotarcia. Do sprawdzania współosiowości służy przyrząd pokazany na rysunku 4.130. Frezowanie i docieranie gniazd było omówione poprzednio.

Sprawdzanie sprężyn zaworowych

Sprężyny zaworowe o sile obliczonej przez konstruktora, w miarę czasu pracy ulegają zmęczeniu i osłabieniu. Takie sprężyny są powodem nieprawidłowego działania silnika, szczególnie w zakresie wyższych obrotów. Silnik nie osiąga wtedy pełnych obrotów, po-pychacze odrywają się od krzywek wału rozrządu, czemu towarzyszy wzmożona hałaśliwość i zwiększone zużywanie się mechanizmów rozrządu.

Z tych względów, po wyjęciu sprężyn zaworowych należy sprawdzić, czy wskutek zmęczenia nie nastąpiła zmiana ich charakterystyki. Bezpośrednio po umyciu sprawdzamy, czy sprężyny nie wykazują śladów zewnętrznych uszkodzeń (wgniecenia, rysy), które stanowią zazwyczaj źródło późniejszych pęknięć.

Sprawdzanie siły sprężyny (oraz jej charakterystyki) odbywa się na specjalnym dynamometrze z podziałką liniową. Pozwala on na ściśnięcie sprężyny wskazując przy tym wielkość jej ugięcia oraz wielkość siły. Jeżeli osłabienie sprężyny wynosi więcej niż 10—15% w stosunku do wymagań fabrycznych, to sprężynę należy wymienić na nową. '

W razie braku przyrządu do sprawdzania sprężyn, mając do dyspozycji fabrycznie nową sprężynę można przeprowadzić porównawcze sprawdzenie sprężyn przez łączne ściśnięcie ich w imadle (rys. 4.133). Jeżeli sprawdzana sprężyna jest osłabiona, wówczas ugnie się ona więcej od nowej spręży-

Rys. 4.131. Przyrząd specjalny do badania sprężyn zaworowych

ny. Pewnym wskaźnikiem osłabienia sprężyn może być również porównanie długości sprężyn w stanie wolnym. Różnica długości przekraczająca 1 mm w stosunku do nowej sprężyny świadczy już o wyraźnym osłabieniu sprężyny krótszej.

W razie braku nowych, fabrycznych sprężyn, osłabioną sprężynę można prowizorycznie „wzmocnić” przez podłożenie podkładki o grubości 1—2 mm.

118