120 7

porzeczki i ciemnych winogron oraz kwiatach chabra, róży, pr¹\¹₀;i i ślazu lekarskiego. I ragazyna występuje w truskawkach, idehu¹ jabłkach, myrtyllina w borówkach, a hirsutyna w kwiafJJ’ pierwiosnka.

Escyna (mieszanina saponin trójterpcnowych) pozyskiwać, kasztanowca działa przeciwobrzękowo. uszczelmająco i wzmacmaiąę₀ ^ ściany naczyń krwionośnych

Saponiny trójterpenowe podobne do escyny wykryto także w jcHu.. włoskiej, fiołku lekarskim, kozieradce, nagietku, bobrku trój listkowym Kwaśne saponiny trójterpenowe (np. rderyna) wykryte w bluszczu

działają przeciwobrzękowo, likwidując „pęcherze wodne" w ,%kórzc właściwej

Enzymy pr zyskiwane Z ananasa (bromeliny) likwidują obrzęki [są w preparatach odchudzających i anty-ccllulit.

także uszczelnia naczynia krwionośne. stąd pr/.ec i w obrzękowe działanie ogórccznika. skrzypu, owsa. kostrzewy, rdestu, babki.

Wybitnie silnie działa ziele perzu leczące pękanie naczyń krwionośnych i uelastyczniające zwapniałe naczynia krwionośne Po zastosowaniu kuracji przyw rolnikiem można liczyć na częściową regenerację naczyń JKłgjtt^KCł^

rrójtrrprnyflnie tylko saponiny) uszczelniają naczynia krwionośne, przez a> działają przeciwobrzękowo - zmniejszają zatrzymywanie wody w tkankach Występują między innymi w olejku cynamonowym, jałowcowym cyprysowym i geraniowym

Garbniki zawarte w herbacie (teotanina) oraz substancje czynne cyclotelli i amiki także likwidują obrzęki

Artabasyna (prekursor chamazulenu) występuje w bylicy. Azulen (chamazulcn) wykryto tez w krwawniku

•    Substancją przeciwzapalną pozyskiwaną, z, korzenia lukrecji gładkiej jest saponina trój terpenowa - kwas glicyrryzynowy. o budowie i działaniu zbliżonym do hydrokortyzonu (hormonu przeciwzapalnego). W surowcu występuje właściwie sol sodowa lub wapniowa tego kwasu bardzo słodka głicyryzyna, która także wykazuje się silnym działaniem adrenokorykotropowym (pr/.eeiwzapaLny m).

•    Podobnie działają substancje czynne yukki fsaponiny sterydowe) -prekursory koityzonu, rowmcż hormonu przeciwzapalnego

iwas kawowy (szeroko rozprzestrzeniony w swiecic roślinnym) i kwas rozmarynowy (melisa, szałwia.) mają działanie przecizapalne

•    Iiydoid zwany aukubiną, przeciwzapalna substancja czynna, występująca w świetliku, chabrze, dziewannie, trędowniku czy babce zmniejsza zaczerwienienia i obrzmienia, stad stosowana jest w' kosmetykach do pielęgnacji skóry wokół oczu W babce występuje też przeciw-zapalna apigenina.

•    likwyirtygenma (korzenie lukrecji),

•    Przeciwzapalny kwas ursolowy występuje w rozmarynie, tysięczniku, mącznicy, nagietku, szałwi, barwinku, jemiole, tymianku, głogu, kalinie

•    l.iczne olejki eteryczne zawierające mono- i trójterepeny, łagodzące stany zapalne skóry pozyskiwane są z arrydzięgiela, chmielu, fenkułu, geranium, lawendzie, marchwi, morwy białej, orzecha włoskiego, sandałowca. Podobnie działają balsamy (np peruwiański zawierający

_ kwas benzoesowyV ²

TMfttimie preeeiwzapa & e

5)

lekarskiego, chabru, porzeczki

• W tłuszczach natomiast rozpuszczają się, należące do ^!<r?e^fK', przeciwzapalne substancje czynne rumianku: azulany i alfa-bi'"’⁰

A/Juen w' mniejszych dawkach hamuje, w większych - leczy stany

*> J

235

1

   W wodno-prop\łeno~g?ikolowych ekstraktach /. rumianku znajdują rozpuszczalne w wodzie, pi/eciwzapalne flawenoidy (podobnie jak w bat czarnym, fiołku lekarskim, arnice owocach cytrusowych dziewannie dziurawcu, dębie, kasztanowcu, nostrzyku, ostrokrzewie paragwajski¹ rdescie ostrogorzkim. róży dzikiej, szakłaku, gryce, rucie) FlawwKw (rutyna i kemferoł) obniżają w skórze poziom pewnego tyfw prostagłandyn odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych ^s,atl ich przeciwzapalne działanie

•    lakze glikozydy Zawarte w zielu Siegrsbcrkii czy rzepiku hamują svntczę prosta|i5mflwr™począikowująeych procesy zapalne w skórze

•    Silne działanie przeeiwzapali^ upruwny walne z działanie^

kortykosteroidów charakteryzuje litosterolc ‘(betą-sitosteroj, sti^masł^tf kampestrof). Występują one w dużych ilościach w nasionach roś¹ strączkowych    2 SES    I >    . ,_k

•    Podobną aktywnością charakteryzują się antocyjany z aronu. ^I,,ł

2

   Salicyna (substancja czynna fiołka lekarskiego, nagietka, wiązówki, wierzby, topoli, maliny) ma podobne właściwości.

•    W szerokim spektrum działania esencjonalnych kwasów tłuszczowych (EFA) zawartych w olejach rokitnikowym, wiesiołkowym, słonecznikowym, migdałowym, ogorecznikowym. czy tez z czarnej porzeczki mieszczą się właściwości przeciwzapalne.

6) Działanie antyseptycznc, antybiotyczne (grzybo-, wiruso- i

•    etycznych o działaniu antyseptycznym (zawierających mono,

tri- i sekswiterpeny, a zwłaszcza silnie antybiotyczne: terpineol, mentol, tymol, tnjon, famezol oraz antyseptyczny cyneol) zaliczamy olejki: bergamotkowy, cytrynowy, grapefruitowy, neroli, rozmarynowy, cynamonowy, z cynamonowca białego, cedrowy, cyprysowy, eukaliptusowy    (eukaliptol), geraniowy (gcraniol), jałowcowy,

kolendrowy, krwawnikowym, łopianowy, marchewkowy, melisowy, mirtowy, miętowy, paczulowy, tymiankowy, z drzewa herbacianego i herbaciany. Kugcnol jest bardzo silnym antyseptykicm nie podrażniającym skory, działającym odwadniająco.

•    Działanie antyseptycznc wielu z tych ziół zależy od kwasu rozmarynowego, którego działanie konserwujące porównywane jest z szeroko stosowanymi konserwantami syntetycznymi (np BI IT).