12189216�9441364504502g63718879706278172 o

Dużą rolę w podjęciu decyzji odgrywają też - zgodnie z modelem „push and puli", tzw. czynniki „wypychające" {push), wśród, których można wskazać uwarunkowania gospodarcze, presję demograficzną oraz wysokie bezrobocie w kraju pochodzenia. Czynniki te zazwyczaj współistnieją z czynnikami „ciągnącymi" (puli) - zachętami w kraju emigracji, takimi jak: wyższe płace, możliwość podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie itp. Nie istnieje jednak prosta zależność pomiędzy występowaniem dużej różnicy w dochodach obywateli dwóch krajów i migraq'ami pomiędzy tymi krajami.

4. Wybrane aspekty migracji z Polski

Na przykładzie najnowszych migracji zarobkowych Polaków można także stwierdzić, że różne są powody wyjazdów za granicę na stałe, czy też tylko na pewien okres. Często sam potencjalny emigrant nie potrafi sobie odpowiedzieć na pytanie: czy jedzie do innego kraju, aby tam zostać na stałe, czy tylko po to, aby zarobić i potem wrócić do swojej ojczyzny z zarobionymi pieniędzmi i tu rozpocząć nowe życie¹. Jeżeli więc wyjeżdża się po to, aby zarobić, to taki emigrant mieszka najtaniej i odżywia się byle jak, pracuje po kilkanaście godzin na dobę i odkłada tyle ile może. Natomiast, jeśli chce w danym kraju zostać na stałe, to musi zainwestować w naukę języka, ukończyć kurs związany z pracą i znaleźć dobrą pracę, a po niej jeszcze lepszą itd.

Dotychczasowe badania nad polską emigracją zarobkową z okresu ostatnich pięciu lat, tj. od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, obalają wiele mitów, które nagromadziły się wokół tego zjawiska. Jednocześnie potwierdzają fakt, że głównym motywem emigracji były w tym okresie - i są nadal - czynniki ekonomiczne. Widać to wyraźnie na przykładzie wyjazdów Polaków do Wielkiej Brytanii, którzy wśród powodów wyjazdu w ankiecie wymienili poszukiwanie pracy lub podjęcie konkretnej oferty zatrudnienia. Natomiast najmniejszy wpływ na decyzję wyjazdu miało dążenie do podjęcia w Wielkiej Brytanii studiów czy podniesienie poziomu życia (por. rys. 20).

Smutnym faktem jest to, że znaczna część emigrantów z Polski do Wielkiej Brytanii, wykonuje pracę poniżej swoich kwalifikacji. Emigranci z Polski i innych krajów Europy Środkowej trafiają do segmentu rynku pracy, zwanego 3D (dirty, dangerous, duli). W ciągu pierwszego roku, po otwarciu rynku pracy w Wielkiej

Brytanii, tylko 1% emigrantów z Polski objęło stanowiska wymagające wysokich kwalifikacji². Właśnie do Wielkiej Brytanii i Irlandii wyjechało z Polski, w latach 2004-2010, najwięcej ludzi młodych i dobrze wykształconych, dla których brytyjski czy irlandzki rynek pracy był pierwszym lub niemal pierwszym rynkiem pracy, na którym zdobywali swoje pierwsze doświadczenia zawodowe. Dla dużej części emigrantów z Polski nie były to pozytywne doświadczenia pracownicze, ani tym bardziej spełnienie aspiracji pozaekonomicznych, czy samorealizacja w wyuczonym zawodzie, lecz monotonna i ciężka praca w segmencie 3D, w którym niewielu miejscowych pracowników poszukiwało zatrudnienia na stałe.

Rys. 20. Powody wyjazdu Polaków do Wielkiej Brytanii Źródło: Dane Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, www.dziennik.pl

Pomimo braku możliwości pełnej realizacji swoich aspiracji ekonomicznych i pozaekonomicznych większość Polaków pozytywnie oceniła w 2006 r. obecność Polski w Unii Europejskiej, uznając za najbardziej korzystny efekt członkostwa naszego kraju, w możliwości podejmowania pracy w krajach UE³. Faktem

107

1

Por. J. Wiśniewski, M. Duszczyk, Migracje zarobkowe Polaków po 1 maja 2004 roku, Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2007, s. 9-10; P. Kaczmarczyk, Migracje zarobkoioc Polaków w dobie przemian, Wyd. LIW, Warszawa 2005; por. także A. Gwiazda, Economic migration from Poland to Western Europę, „Most" 1992, nr 3, s. 115-122.

2

   Zob. P. Kaczmarczyk, Migracje specjalistów wysokiej klasy w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2005, s. 3-4. Por. W. Łukowski, Współczesne migracje -potencjał konsensusu politycznego, |w:] Migracje międzynarodowe a modernizacja systemu politycznego i społecznego, C. Firlit-Fes-nak (red.), Warszawa 2008, s. 44.

3

   Por. Bilans dwóch lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej, CBOS BS/76/2006, Warszawa, kwiecień 2006.