13 14

•    wytwarzanie czystych paliw w procesach zgazowania, odgazowania lub upłynniania paliw kopalnych;

•    oszczędne gospodarowanie energią;

•    zastępowanie węgla paliwami węglowodorowymi;

•    zwiększenie udziału alternatywnych, w^r tym odnawialnych źródeł energii (OZE). [2]

Jednym ze sposobów na redukcję emisji szkodliwych produktów spalania oraz zwolnienie tempa zużywania się zasobów paliw kopalnych jest wykorzystanie czystych technologii pozyskiwania energii, a w szczególności tzw. odnawialnych źródeł energii.

1.3. Stopień odnawialności i bezpieczeństwo ekologiczne nośników energii.

Promieniowanie słoneczne jest podstawowym źródłem energii dla Ziemi. Strumień energii słonecznej emitowanej w kierunku Ziemi wynosi 173 000 TW (TW=10¹² W). Dla porównania moc zainstalowana w krajowych elektrowniach wynosi 0,033 TW. [2]

Około 30% energii przenoszonej przez to promieniowanie odbija się od atmosfery otaczającej kulę ziemską, około 47% pochłaniają morza, około 23% zużywa się w obiegu hydrologicznym (parowanie, opady). Tylko 370 TW (około 0,2%) wprawia w ruch powietrze i fale morskie, a zaledwie 40 TW (około 0,02%) pochłaniają rośliny, których liście magazynują energię słoneczną w postaci energii wiązań chemicznych w procesie fotosyntezy. [2]

Fotosynteza polega między innymi na przemianie C0₂ i H₂0 w węglowodory z jednoczesnym wydzielaniem tlenu. Dzięki trwającemu setki milionów^r lat procesowi fotosyntezy, z odpadów roślinnych i zwierzęcych powstały zasoby paliw' stałych (węgla kamiennego, brunatnego, torfu), paliw' ciekłych (ropy naftowej) i gazu ziemnego. Dotychczas są one podstawową bazą surowoów' energetycznych.

Wymienione paliwa zaliczamy do nieodnawialnych nośników energii, których wykorzystanie powoduje istotne zagrożenie dla środowiska naturalnego.

Słońce jest źródłem energii pierwotnej, czyli nieprzetworzonej. Dlatego też wszelkie surowce energetyczne powstałe dzięki aktywności słonecznej uważa się za pierwotne nośniki energii.

Źródłem energii pierwotnej jest także sama Ziemia, we wnętrzu której zachodzą procesy fizyczne i chemiczne, których efektem jest wydzielanie ogromnych ilości ciepła. Szacuje się, że temperatura wewnętrznego jądra Ziemi jest wyższa od temperatury powierzchni Słońca !

Złoża wód geotermalnych znajdują się często na znacznej głębokości, jednak eksploatuje się je w niektórych krajach na skalę przemysłową. Wody geotermalne są odnawialnym źródłem energii, pod warunkiem, że woda po oddaniu ciepła jest z powrotem wtłaczana na znaczną głębokość a tempo eksploatacji złoża pozwala tej wodzie ogrzać się ponownie. [31

Fakt, że procesowi przemiany tej energii w ciepło użyteczne dla człowieka nie towarzyszy proces spalania, stawia energię geotermalną wśród źródeł energii bezpiecznych ekologicznie, choć nie można zapominać, że proces wydobycia gorących wód geotermalnych pochłania spore ilości „tradycyjnej’⁷ energii i towarzyszą mu zazwyczaj szkody górnicze.

Również ruchy planet i innych ciał niebieskich, a w szczególności Księżyca, są źródłem energii pierwotnej na Ziemi. Najbardziej charakterystycznym przejawem tej aktywności są pływy oceaniczne, zaliczane do bezpiecznych ekologicznie i odnawialnych źródeł energii.

Energię jądrową czerpiemy z pierwiastków rozszczepialnych, których złoża uformowały się w^r okresie bardzo intensywnej aktywności wulkanicznej Ziemi. Dlatego też pochodzenie energii jądrowej nie ma jednoznacznie słonecznego bądź ziemskiego charakteru. Nośniki energii jądrowej nie są odnawialne, jednak stosunkowo niska ilość odpadów oraz nowoczesne metody ich zabezpieczania i składowania powodują, że śmiało można uznać energię jądrową za bezpieczną ekologicznie.

Wszystkie znane nam odnawialne źródła energii, poza: energią pływów oceanicznych i energią geotermalną w sposób bezpośredni

14