■MORFOLOGIA ROŚLIN" - ĆWICZENIA TERENOWE: ZIELNIK (WYTYCZNE)
Materiały potrzebne do zabrania w teren:
- stare gazety do suszenia roślin,
- tektura falista (przycięta do formatu A3. np. z kartonów po
sprzęcie AGO) lub tekturowa teczka A3,
- sznurek do związania teczki w terenie;
- nóźytopatka do wykopywania rośfin;
- strój terenowy (na różne rodzaje pogody, w tym
zabezpieczający przed deszczem oraz wygodne, nieprzemakalne obuwie),
- repelenty przeciw komarom i kleszczom,
- dużo jedzenia i picia (w terenie nie będzie możliwości
zakupu)©
SPOSOBY ZBIORU ROŚLIN
- zebrana roślina powinna posiadać wszystkie części
morfologiczne - należy starać się wybierać okazy jednocześnie kwitnące i po części już owocujące (lub gdy to niemożliwe - zebrać np. 2 okazy: kwitnący i owocujący i umieścić je na jednym arkuszu zielnikowym, pod warunkiem, że pochodzą z tego samego stanowiska). Jednak, jako że tym razem sporządzamy .zielnik morfologiczny', a nie ,systematyczny*, tej zasady nie musimy się sztywno trzymać.
- TUŻ PO ZEBRANIU starannie rozłożyć rośliny między
gazetami (NIE WOLNO ZBIERAĆ ROŚLIN DO REKLAMÓWEK, WORECZKÓW, TOREB itp.!!!). usztywnić tekturą falistą (bądź tekturową teczką) i przewiązać sznurkiem.
Uwaga: Rośliny zaraz po zebraniu .dostosowujemy* do
formatu złożonego arkusza zielnikowego (złożony: 40 x 27 cm; rozłożony: 40 x 54 cm), tj. gdy roślina jest większa od tego formatu - odpowiednio ją zginamy/łamiemy w .zygzak’ (próby takiego .dostosowania* już wysuszonych okazów zwykle kończą się ich uszkodzeniem/zniszczeniem). Jeżeli roślina jest bardzo bogato ulistniona (co może wpłynąć na długość suszenia okazu) - nadmiar Rśri można usunąć. Z kolei rośliny o dużych rozmiarach zbieramy we fragmentach (części szczytowa, środkowa i nasadowa). Rośliny drobne (np. o wysokości 1-3-5-10 cm) umieszczamy na arkuszu zielnikowym po kitoa, tak by go odpowiednio zapełnić.
JAK SUSZYĆ ZEBRANE ROŚLINY ?
Po przyniesieniu do domu sprawdzić, czy przywiezione z terenu rośliny nie uległy przesunięciu (tj. zmianom położenia w gazetach), położenie to ewentualnie skorygować, a następnie prawidłowo ułożone rośliny przycisnąć niezbyt ciężkim przedmiotem.
Wilgotne gazety należy codziennie wymieniać (by rośliny nie zapleśniały lub nie zgniły), szczególnie w pierwszej fazie suszenia (tj. przez kilka pierwszych dni co najmniej 1-2 razy dziennie, w zależności od zawartości wody w zebranych okazach).
Uwaga: Przy kolejnych zmianach wilgotnych gazet można ponownie stosować wcześniej używane gazety (pod warunkiem ich całkowitego wysuszenia - ponownie
wykorzystywane gazety nie mogą być ani trochę wilgotne!!!).
Jeżeli zauważyteśy-aś, że:
- rośliny lekko brązowieją (przestają być zielone) -
oznacza to, że gazety są zbyt rzadko zmieniane w czasie suszenia (zbyt duża wilgotność!). Należy jak najszybciej zwiększyć częstotliwość wymiany gazet! W przeciwnym wypadku rośliny zgniją/spłeśnieją I nie będą się już nadawały do Twojego zielnika!
- powierzchnie blaszek liściowych uległy pofałdowaniu -
oznacza to, że rośliny są przyciśnięte zbyt małym obciążeniem. Koniecznie iak naszybciei zwiększ obciążenie podczas suszenia!
- na powierzchniach blaszek liściowych odcisnęły się łodygi i
inne sąsiadujące części morfologiczne rośliny -oznacza to, że okazy są przyciśnięte zbyt dużym obciążeniem.
Niewłaściwy sposób zasuszenia roślin wpływa na ocenę zielnika.
Arkusze zielnikowe w ostatecznej postaci powinny być wykonane na sza^m papierze (do zakupienia w sklepach papierniczych i odpowiedniego przycięcia do * rozmiaru arkusza zielnikowego - złożony: 40 x 27 cm; rozłożony: 40 x 54 cm) i przekazane do oceny w liczbie minimum 20 (dwudziestu), przedstawiających różne cechy morfologiczne - po cztery cechy z każdej grupy zgodnie z Załącznikiem nr 1 do niniejszej Instrukcji.
Zebrane i prawidłowo wysuszone okazy roślin (na których określone, wybrane cechy morfologiczne są bardzo dobrze widoczne!!!) powinny zostać przyklejone do arkuszy zielnikowych na ich trzeciej stronie kilkoma białymi, wąskimi (ok. 4-5 mm szerokości) paskami papieru przy pomocy dobrego kleju biurowego (do papieru) w ten sposób, aby podczas oglądania arkusza zielnikowego całe do niego przylegały.
Nazwy cech morfologicznych wraz z ich numeracją należy zastosować według Załącznika nr 1, który obowiązuje na ćwiczeniach z .Morfologii roślin*. Nazwy te powinny zostać wydrukowane (wraz z poprzedzającym numerem cechy) czcionką Arial pogrubioną (bołd) o wielkości 20 pkt. na białym papierze i przyklejone w postaci pasków na pierwszej stronie arkusza w prawym, dolnym rogu.
Schematy przedstawiające wybrane cechy morfologiczne powinny zostać przyklejone na trzeciej stronie arkusza w prawym, górnym rogu (= na tej samej stronie, na której przyklejona jest roślina). Schematy te zostaną dostarczone przez prowadzącego w wersji elektronicznej na wskazany przez starostę roku adres e-mail, do którego będą mieli dostęp WSZYSCY STUDENCI z danego kierunku i roku studiów.
W momencie zaliczania zielnika rośliny powinny być ułożone w kolejności według numerów cech.
Zielniki wykonane nlezoodnie z powyższymi wytycznymi zostaną zwrócone autorowi do poprawy.
Dr hab. Jarosław Proćków ©