1526315Y441372729415906712229 n

26

Rozdział I

Kogniiywii

nck. Wskazuje ona także, że efektem zbyt dużego poziomu testosteronu może być patologiczne obniżenie rozwoju półkuli lewej. Postawiona przez Borkowską teza tłumaczy zaobserwowane przez Martę Bogdanowicz'¹ zjawisko czterokrotnie częstszego występowania u chłopców trudności w nauce czytania i pisania. Przytoczona analiza różnic w półkulach mózgowych ma duże znaczenie praktyczne dla edukacji. Pozwala bowiem na wczesną diagnozę i podjęcie odpowiednich działań w szkole.

Posługiwanie się językiem opiera się na skomplikowanym mechanizmie, na który składa się wiele sytuacji i zdarzeń. Z jednej strony mamy problem wpływu genów, z drugiej, występują takie czynniki jak wiek, lęk osób z zaburzeniami i inne. Dlatego rozpatrywanie dwujęzyczności wymaga szerszego omówienia. Liczne przykłady zaczerpnięte z życia społecznego wskazują, że równoczesne nauczanie dwóch języków przynosi dobre rezultaty. Badania prowadzone metodą czynnościowego rezonansu magnetycznego MR1 (Magnetic Resonancc Imaging) wykazały, że występuje jednakowa aktywność mózgu w okolicy Broca u dzieci uczących się jednego lub jednocześnie dwóch języków. Ponieważ okolice Broca uważane są za jeden z obszarów od powiedzialnych za posługiwanie się językiem”, można przyjąć, żc mózg równocześnie ucząc się dwóch języków, widzi je jako jeden. W związku z tym rodzi się pytanie, w jakim momencie powinniśmy zacząć uczyć dziecko drugiego języka? Badania pokazują, że po urodzeniu każde dziecko wydaje podobne dźwięki (gaworzenie). Są one niezależne od języka, w którym będzie ono mówić, oraz odpowiadają fonemom, jakie można znaleźć w różnych językach świata”. W wieku 4-6 miesięcy niemowlę potrafi równie dobrze odróżniać dźwięki języka ojczystego i obcego, ale w miarę rozwoju staje się coraz bardziej wrażliwe na różnice fonetyczne swojego języka. Wynika to z faktu, że wraz z rozwojem języka ojczystego występuje samoograniczenic działań mózgu w innych obszarach językowych. Dlatego niemowlę w wieku 10-12 miesięcy dobrze różnicuje jedynie dźwięki języka ojczystego”. Czy to oznacza koniec możliwości uczenia się drugiego języka? Otóż nie, człowiek w okresie swojego życia ma lepsze i gorsze momenty uczenia się określonych umiejętności. Dotyczy' to także języka, gdzie intensyfikowanie jego uczenia się podlega określonym prawom i jest dość stałe. Badania wykazują, że osoba dorosła uczy się bez problemu prawic pięciu słów na godzinę, tj. tyle - ile uczy się

*' Bogdanowicz 1994.

^u Najnowsze badania wskazują na znacznie większe rozproszenie mózgowych funkcji językowych poza okolice Broki i okolice Wcmickcgo.

» Por. Kurcz 2000:73.

" Chcour i inni 1998; Kuhl i inni 1992.

dziecko czytające teksty w język tyki drugiego języka. Osoby doi więcej, mają też trudności z nai cl Paradis* zwraca uwagę, żc po zykiem pierwszym, drugi język mózgowej. Występują tu jednak populacji ludzkiej (w większość w półkuli prawej.

Michael Ullman⁴* przyjmuj czająco wcześnie, to staje się < nej«, w której udział mają ośroc się gramatyki wystarczająco wc wspomnień jawnych, o których Oznacza to, żc język obcy uleg. niż język ojczysty”.

Kenji Hakuta z zespołem⁶⁰ z najmłodszych lat. Można z tego dziecięcy. Wielu badaczy w swoi wiska oraz jego istotny wpływ i ram czasowych jest trudne ze v specyfikę i rodzaj środowiska, w

Rola języka w zap i

Jednym z obszarów ukazującyc jaką pełni on w procesie zapam zwraca uwagę na związek rozw przypominania. Wysuwa stąd w powodowana blokowaniem ws;

“ Dupuy. Krashcn 1993. “ Paradis 1990; 1992. "Carter 1999:156.

* Ullman 2001.

“ Kim inni 1997.

“ Hakuta inni 2003.

⁶¹ Macpliai) 2002:223.