164 165 2

Koncepcja „pola bezpieczeństwa" Rzeczypospolitej Janusza Stefana* Kwiczą

Janusz Stefanowicz problemem bezpieczeństwa nazywa obszar śród ko* Kwo wschodniej Europy do której zalicza terytorium rozciągające się od Bałtyku po Adriatyk i Morze Czarne. Do państw tu znajdujących się należą: Pol* k ska. Białoruś, Ukraina, Mołdawia, Czechy, Słowacja, Węgry, Rumunia, była B Jugosławia i Albania. Do państw otaczających wydzielony obszar zaliczył & Niemcy Rosję i Skandynawię. Autor zauważa, „że terytorium środkóitwwschod-fj niej Europy w ciągu swoich dziejów nie zdołało sif przekształcić w obszar ściślejszego I współdziałania. Scalone było jedynie przez mocarstwa zetonętrzne, co daualo tylko Hnpzory bezpieczeristioa (jedynym wyjątkiem był okres dominacji Polski w XV-XV!

nT’wieku >“.

Koncepcja Marcina Rościszowskiego ? Marcin Rościszowski zwraca uwagę na dogodne położenie Polski na przejściu głównych szlaków komunikacyjnych co po załamaniu się „żelaznej kurtyny" może także być czynnikiem rozwoju. Położenie Polski na głównej

Ijk    osi geastrategiczncj, które było czynnikiem niesprzyjającym, po przejściu

granicy Unii Europejskiej staje się elementem pozytywnym. Wymienia także trasy Via Bal lica łącząca kraje bałtyckie z Europą Zachodnią oraz Via Inter Marę łączącą Bałtyk (Gdańsk) z Morzem Czarnym (Odessa).

W Dostrzega linię podziału chrześcijaństwa między Rzymem a Bizancjum, która przebiega wzdłuż wschodnich granic Polski i dzieli Europę pod względem cywilizacyjnym. Dostrzega także, ii sytuacja po wschodniej stronie gra-■ nicy Polski ulega zmianie, co wynika „z odmiennych ewolucji warunków społecz-[ no-ekonomicznycJt oraz przyjęciu innych priorytetów politycznych na Litwie, Białorusi i Ukrainie. Z tego powodu polityka wschodnia Polski musi być zróżnicowana tycz na"^iM.

4.4.2. Współczesna koncepcja geopolityczna regionu środkowoeuropejskiego

[ Przedstawioną niżej koncepcję geopolityczną regionu środkowoeuropejskiego na bazie nowego pojmowania Europy środkowej, opracowano po rozpadzie Związku Radzieckiego i zjednoczeniu Niemiec. Szczególna sytuacja jaka wytworzyła się w końcu XX i na początku XXI wieku w rozpatrywanym regionie spowodowana została procesami globalnymi i regionalnymi, takimi jak zanik „zimnej wojny" i rozpad świata dwubiegunowego, rozpad Związku Radzieckiego i powstanie nowych suwerennych państw, kolejne rozszerzenia NATO i Unii Europejskiej, skutkiem czego poszerzyła się przestrzeń I nnbpfcczcństwa militarnego i stabilności ekonomicznej w Europie. Z uwagi

T«m/r. » 2h5

■H

więc na ciągłe procesy geopolii yczne nachodzące w regionie, tworzona koncepcja była Z konieczności modyfikowana na przestrzeni ostatnich lat, główni. w związku z przyjęciem PoUki do NATO i Unii Europejskiej oraz zmianą •ytuacji geopolitycznej w naszym otoczeniu

Główną przesłanką podjęcia prac nad współczesną koncepcją geopolityczną Polski w Europie środkowej (regionie środkowoeuropejskim) był fakt, że Polska jako państwo o prawie czlerdziestumiłionowym potencjale demograficznym I rosnącym potencjale ekonomicznym, powinna odgrywać aktywną rolę na scenie europejskiej zarówno jako członek Unii Europejskiej, jak i członek NATO, szczególnie w wymiarze regionalnym, Polska racja stanu wymaga aktywnego kreowania bezpieczeństwa, szczególnie w kontekście regionalnym, gdyż przestrzeń, która nas bezpośrednio otoczą i sytuacja geopolityczna w tym obszarze jest dla nas najważniejsza

Uwarunkowania historyczne

W toku tworzenia koncepcji dokonano analizy historycznej oraz uwzględ • niono wnioski stąd wynikające, a dotyczące historycznych uwarunkowań geopolitycznych powstania i funkcjonowania II Rzeczypospolitej, szczególnie w okresie międzywojennym, gdyż z geopolitycznego punktu widzenia obecne terytorium Polski, mimo zmiany jego wielkości i kształtu, nadal położone jest w Europie środkowej, między Rosją a Niemcami Takie położenie w istotny sposób zawsze determinowało naszą politykę zewnętrzną, jak i ekonomię. Istotną zmianą w okresie współczesnym jest jednak sąsiedztwo Pólski z niepodległą Ukrainą i Białorusią, co powinno mieć duże znaczenie dla naszej polityki zagranicznej oraz kreowania nowej wizji Europy Środkowej.

2róaio GayOła    państw ntgronu SrodkowOawopajzbogo, MON. SU. Gon. WP, ZGW

Warszawa 2001, s. 10.

Rys. 4.27a. Mitteleuropa Neumanna    Rys. 4.27b. Mitteteuropa w granicach

z 1915 roku    współczesnych