167

i ma charakter bezdyfuzyjny,a cała ilość węgla rozpuszczonego w ■ austenicie po przemianie pozostaje w silnie przesycony roztworzeń żelaza a w martenzycie, charakteryzującym się dużą twardością

-    tablica 17.1. Mikroskopowo martenzyt ma wygląd igieł ułożo- Ą nych pod kątem 60 lub 120° względem siebie - rys 17.6. Wielkość ■/';. igieł martenzytu ściśle 2ależy od wielkości ziarna byłego austenitu. Drobnoziarnisty austenit daje drobnoiglasty martenzyt i odwrotnie. Martenzyt ma objętość właściwą większą

o ok. 1/5% od austenitu. Dlatego w miarę przemiany austenit podlega coraz większym naprężeniom ściskającym, które samoistnie hamują przemianę. Po oziębieniu stali do temperatury M_f pozostaje od 4 do 8% austenitu nie przemienionego, jako austenit szczątkowy. W warunkach technicznych zwykle stal chłodzi się do temperatury otoczenia. Dlatego dla stali o zawartości powyżej £ 0,6% C przemiana martenzytyczna nie zostaje zakończona w tempe- %■ raturze otoczenia - rys. 17.7. W wyniku w strukturze po przemia- J nie austenitu obok martenzytu pozostaje austenit szczątkowy |f

-    rys. 17.6. W praktyce w strukturach stali uzyskanych po prze-mianie martenzytycznej ilość austenitu szczątkowego jest znaczna j|

-    rys.17.8.

Rys. 17.3. Bainit górny,

traw. ni tal, pow. 1000x

Rys.17.4. Bainit dolny

traw. nital, pow. 1000x

Rys.17.5.

Zawartoś ć , % cięż. c

iVpłytv' zawartości węgla w stali (austenicie) na temperaturty i M_{ wg [5]

Rys.17.6. Martenzyt,

traw. nital, pow. 1000x

Rys.17.7. Martenzyt oraz austenit szczątkowy, traw. nital, pow. 1000x

325