172 173 2

W całej, albo w dużej części, pozostaje w kontakcie z naskórkiem (cecha prymitywna).

W obrębie grupy, plazińce reprezentują najniższy stopień rozwoju filogenetycznego, nie mają jelita tylnego. Wstężnice — wyższy, mają jelito tylne z otworem odbytowym, a także układ krwionośny. Pozycja systematyczna szczękogębych, nie jest jeszcze jednoznacznie ustalona, jest przedmiotem dyskusji. U wszystkich trzech typów brak układu oddechowego. Wirki wielo-jelitowe (zob. plazińce) i wstężnice wykazują bruzdkowanie spiralne, występowanie w rozwoju larwy zbliżonej do trochofory, a postacie dojrzale zawiązki segmentacji wewnętrznej. W sumie grupa jest niejednolita pod względem szczegółów organizacji morfologicznej.

7. Typ: płazińce — Platyhelminthes

Synonimy: robaki płaskie. Piaiheimmthes

Diagnoza: wielokomórkowce trójwarsłwowe; dwubocznie symetryczne, grzbieto-brzusznie spłaszczone; bez jam ciała z przestrzeniami pomiędzy ścianą ciała a narządami wewnętrznymi, wypełnionymi parenchymą.

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Plazińce obejmują wirki, przywry i tasiemce; około 20000 gatunków. Około połowa z nich żyje wolno, przydennie, w wodach morskich i słodkich, nieliczne gatunki przystosowały się do życia na lądzie, ale te zawsze przebywają w środowiskach cechujących się dużą wilgotnością. Kilkaset gatunków jest komensalami różnych bezkręgowców. Reszta jest pasożytami bezkręgowców i kręgowców, o ogromnym znaczeniu zdrowotnym i gospodarczym dla człowieka.

W zespołach zwierząt są łatwo rozróżnialne. Wszystkie są wielokomórkowcami dwubocznie symetrycznymi, przeważnie silnie spłaszczonymi grzbieto--brzusznie, najczęściej o ciele wydłużonym. U większości gatunków zaznacza się przednia okolica ciała, słabo wyodrębniona w odcinek głowowy albo, jak u pasożytów, zaopatrzona w narządy czepne. Rozmiary ciała mają bardzo różne. Większość jest drobna, do kilku mm długa, u innych ciało osiąga do 10 m (tasiemce) i więcej długości.

Płazińce, w obrębie typów zaliczanych do trójwarstwowych. są najprymitywniejsze, ale wykazują znacznie wyższą organizację morfologiczną niż wielokomórkowce dwuwarstwowe. U nich, tkanki nie tylko specjalizują się w pełnieniu określonych funkcji, ale pochodzące z różnych warstw zarodkowych jednoczą się w narządy i układy, zbudowane z kilku rodzajów tkanek, co jest ewolucyjną nowością w porównaniu z wielokomórkowcami dwuwarstwowymi.

Ścianę ciała mają zbudowaną z wora powłokowego, pod którym wolne przestrzenie pomiędzy narządami wewnętrznymi wypełnia parenchyma, specyficzna tkanka mezenchymatyczna. Układ nerwowy mają wyżej uorganizowany niż parzydełkowce i żebropławy. Ma on częściowo charakter sieci, częściowo komórki nerwowe koncentrują się w zespoły nadrzędne. W przedniej okolicy ciała komórki nerwowe skupione są w parę zwojów, zwanych głowowymi, które są połączone mniej lub bardziej szerokim pasmem utworzonym przez wypustki nerwowe, komisurą. Od zwojów odchodzą ku tyłowi ciała pnie nerwowe, w obrębie których brzuszne albo brzuszno-boczne są zawsze grubsze niż reszta (Hyponeura). Układ pokarmowy nie występuje u wszystkich płaziń-ców. Jeżeli występuje, zbudowany jest z części doprowadzającej (ektodcrmalnej

173