17 3

-    świadczenia uzyskiwane w razie macierzyństwa

-    świadczenia uzyskiwane w razie niezdolności do pracy albo z powodu choroby lub inwalidztwa

-    świadczenia w razie zejścia z tego świata.

Wysokość, podstawę, wymiar składki na ubezpieczenia społeczne jak również termin i tryb jego poboru regulują odpowiednie rozporządzenia prawne Do końca 98r. ta składka wynosiła 40% podstawy wymiaru, a w przypadku pracowników zatrudnionych bezpośrednio w produkcji rolnej składka była opłacana na te osoby pizez zakład pracy

i wynosiła w 97r. 36% a pozostała część to 9% była refundowana z budżetu państwa.

Reforma systemu ubezpieczeń społecznych spowodowała, że dotychczasowa składka została podzielona na odpowiednie ubezpieczenia:

-    emerytalne • rentowe

-    chorobowe

-    wypadkowe

Przy czym składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe płacą w równych częściach pracownicy i pracodawcy, a na świadczenia chorobowe płacą pracownicy, a na wypadkowe płacą pracodawcy. Była dotacja która wspierała fundusz ubezpieczeń społecznych, administracja zajmował się ZUS. a z funduszu Ubezpieczeń Społecznych były wypłacane świadczenia na te cele jak wyżej

Cele:

Rozliczenie tych składek po ubruttowieniu. Teraz pracodawca płaci więcej, ta składka jest rozliczana w następujący sposób:

-    największe świadczenia na fundusz emerytalny

-    fundusz rentowy

-    fundusz chorobowy

-    fundusz wypadkowy.

Ta część przeznaczona na fundusz emerytalny jest dzielona 1 część jest wpłacana do OFE prawie 20% a na PUN 33%.

Jest to największy fundusz celowy. Jest to jednocześnie fundusz który nie dysponuje własnym aparatem wykonawczym ponieważ zadania funduszu są realizowane za pośrednictwem ZUS. Trudno jest jednoznacznie określić formę organizacyjną zakładu ubezp. Społecznych mimo tego. że wykazuje różne podobieństwa jeśli chodzi

0    gospodarkę finansową to nie jest jednostką budżetową, a przy tym będąc centralnym organem administracji państwowej nie jest finansowany bezpośrednio z budżetu ale jest finansowany z Funduszu ubezpieczeń społecznych. Realizuje zadania związane

z wypłatą świadczeń z funduszu alimentacyjnego a od 95r. ZUS wypłaca również finansowane z budżetu państwa tzw. zasiłki rodzinne i zasiłki pielęgnacyjne.

Więc co należy do zakresu działania ZUS:

1.    stwierdzenie i ustalenie obowiązku ubezpieczenia społecznego

2.    ustalenie uprawnień do świadczeń do tego ubezpieczenia oraz wypłata.

Z jednej strony ustalenie obowiązku ubezpieczenia społecznego np. w stosunku do pracodawcy, z 2 strony ustalenie uprawnień do świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych i wypłacenie tych świadczeń czyli techniczna obsługa wypłaty świadczeń

-    wymierz składki i pobiera je

-    gromadzi rozliczenia z zakładami pracy i z instytucjami które mają obowiązek wpłacania składek

-    prowadzi kontrolę wykonywania przez zakłady pracy i inne instytucje tych wszystkich obowiązków z zakresu ubezpieczenia społecznego

prowadzi prewencję rentową tzn. orzekanie potrzeby rehabilitacji, analizowanie przyczyn inwalidztwa. Zadania swoje ZUS realizuje za pośrednictwem całej struktury Ma swoje oddziały terenowe i biura. Jest kierowany przez prezesa, którego powołuje i odwołuje Premier po zaciągnięciu opinii Rady Nadzorczej ZUS, a zakład podlega Ministrowi Pracy

1    Polityki Socjalnej. Na wniosek tego Ministra Rada Ministrów nadaje statut czyli określa zadania. Kontrolę nad zakładem sprawują Rady Nadzorcze, a w skład tych rad wchodzą przedstawiciele 1 ubezpieczonych emerytów, 3 rencistów, 4 pracodawców oraz osoby wskazane przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej albo gdy chodzi

o naczelną radę nadzorczą, a gdy chodzi o pozostałe rady nadzorcze niższych szczebli to też wojewodowie sprawują odpowiednie zasady.

Z prawa budżetowego wynikałoby że gospodarka funduszy społecznych jest prowadzona na podstawie planów finansowych to w zakresie tzw. części nie uregulowanych ustawowo to Minister nadzorujący ten fundusz Minister Pracy i Polityki Socjalnej z porozumieniem Z Ministrem Finansów powinien szczegółowo określić zasady gospodarowania środkami funduszu ubezp. społecznych bo tak trzeba było uczynić na podstawie kontroli w latach 90 tych a tego nie uczyniono. Świadczy to