1 (134) 3

XXX

136

Kategorią literacką o szerszym zakresie występowania jest przygód a. Wieloznaczność terminu powoduje,że używa się go na określenie zjawisk literackich różniących się między sobą funkcją, natężeniem i formą występowania. W najszerszym ujęciu przygoda to każde nieprzewidziane^zdarzenie,povradu4ące zwrot w akc-j-i. a w konsekwenc ji dynamizując^_Xahułę.W tym rozumieniu terminu chodzi o takie uwikłanie bohatera w rzeczy -wistość przedstawioną, które dynamizowałyby akcję,o stworzenie takiej fabuły, w której byłyby często po sobie następujące węzły dramatyczne. Tak potraktowaną przygodą będzie zarówno spot* kanie przez Zbyszka_z_Bogdańca jadącego posła krzyżackiego w J "Krzyżakach" H. Sienkiewicza, spotkanie Stasia Tarkowskiego z lwem "W pustyni i puszczy", jak i śmiertelny pojedynek Podbi-pięty w "Ogniem i mieczem" tegoż autora. Tęgo rodzaju pojmowanie przygody nie- rozsądza jeszcze, w jakim kierunku potoczy się zdarzenie, czy otrzyma zakończenie pomyślne, czy też tragiczne. Nie działa tu żaden schemat, żadna konwencja, każde rozwiązanie jest prawdopodobne. Inaczej rzecz się ma z drugim, węższym rozumieniem przygody, które legło u podstaw powstania odmiany gatunkowej prozy zwanej "powieścią przy-g o d o w ąⁿ* Przygoda w tym ujęciu to takie uwikłanie bohatera, które na zasadzie konwencji przysługującej tego rodzaju powieści kończy się pozytywnym rozwiązaniem, a stworzone perypetie służą jedynie uzewnętrznieniu się postaci w jej indywidualnych cechach. Tak więc za powieść czy opowiadanie przygodowe można uznać taką skonwencjonalizowaną formę fabularną, w

XXX

136

której perype-co odróżnia odne rozwiąz;

| zdarzenia-prnd nie pociągają pawyera w izuje się (spowiadanie V, plarzem". Tr Placu Broni* Eczególne z: >dy. Podobni. "Mali włi

:ania do r:

K. KuliczJ dzieci,

IlUSTRACJj I lustr £